بنفشه خلیلی - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان
فرشید نوربخش - استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان
محمود کلباسی - استاد گروه خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان

فعالیت های کشاورزی از قبیل کشت و کار، مدیریت بقایای گیاهی و کوددهی بر چرخه عناصر و سرعت باز چرخ آنها درخاک تاثیرگذار است [6]. لذا اجرا و توسعه راه بردهای مدیریتی از قبیل افزایش مواد آلی خاک به منظور کاهش آلودگی های زیست محیطی و بهبود کیفیت خاک، لازم می باشد [6]. به این منظور از بقایا و پس ماندهای آلی سنتی از قبیل کود دامی به عنوان اصلاح کننده های خاک و منبع عناصر غذایی، در خاک های کشاورزی استفاده می شود. مطالعات محققان نشان داده است که خصوصیات شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیک خاک در اثر کاربرد کودهای دامی تغییر می کند و به نظر می رسد که کاربرد دراز مدت کودهای دامی باعث تغییرات قابل توجهی در الگوی آزاد سازی عناصر غذایی شوند. از میان عناصری که در اثر تجزیه کودهای آلی درخاک آزاد می شوند، نیتروژن مهمترین عنصر تاثیرگذار بر رشد گیاه و مهمترین عنصر کودی است [5] . علی رغم وجود اطلاعات زیاد در مورد پتانسیل معدنی شدن نیتروژن در خاکهای سطحی ، اطلاعات اندکی در مورد پتانسیل معدنی شدن نیتروژن در افقهای عمقی خاک وجود دارد. در صورتی که اگر این منبع نیتروژن معدنی خارج از محدوده نفوذ ریشه واقع شود می تواند آبشویی شده و باعث هدر روی منابع کودی و آلودگی آبهای زیر زمینی شود [4]. همچنین در بررسی معدنی شدن عمقی نیتروژن امکان انتقال کاتیون ها و مواد الی از سطح به عمق خاک به وسیله جریان ترجیحی وجود دارد [7]. به طوری که آبشویی نیتروژن آلی محلول (SON) می تواند به عنوان مسیر مهمی در هدر روی نیتروژن به حساب آید [4]. هدف از این مطالعه بررسی امکان معدنی شدن نیتروژن در لایه های زیرین خاک به واسطه تیمار لایه سطحی با کود دامی، اوره و آمونیوم است.