محبوبه ضرابی - عضو گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان
محسن جلالی - عضو گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان

پتاسیم یکی از سه عنصر غذایی پر مصرف گیاهی می باشد. معمولا ذخیره کل پتاسیم در خاک زیاد بوده و توزیع اشکال مختلف پتاسیم در خاکها متفاوت است. پتاسیم در خاک به اشکال ساختاری، تثبیت شده، تبادلی و محلول یافت می شود و بین این اشکال رابطه تعادلی وجود دارد. با کاهش غلظت پتاسیم محلول، در اثر مصرف گیاهی یا ابشویی، پتاسیم تبادلی وارد فاز محلول شده و کاهش غلظت را جبران می کند. سه عامل خاکی به عنوان عوامل اصلی کنترل کننده سرعت فراهم شدن پتاسیم، برای جذب به وسیله ریشه گیاه معرفی شده است. این سه عامل، که به طور موفقیت آمیزی برای ارزیابی وضعیت جذب پتاسیم به وسیله گیاه مورد استفاده قرار گرفته است عبارتند از : 1- شدت پتاسیم در محلول خاک، 2- قدرت بافری پتاسیم و 3- ضریب انتشار موثر پتاسیم در خاک (2). از جمله روش های ارزیابی وضعیت پتاسیم در خاکها، استفاده از روش کمیت به شدت پتاسیم می باشد. مفهوم کمیت به شدت رابطه بین مقادیر یونهای تبادلی و غلظت تعادلی آنها درمحلول را شرح می دهد (1). این روش بیش از سایر روش ها در شناخت وضعیت دینامیکی پتاسیم خاک مورد تایید پژوهشگران قرار گرفته است ولی به علت وقت گیر بودن و هزینه آن در ردیف تجیه های معمولی آزماشگاه قرار نگرفته است. لذا پژوهشگران برای رفع این مشکل در صدد پیدا نمودن رابطه ای بین پارامترهای منحنی کمیت به شدت با بعضی از خصوصیات خاک بوده تا از این طریق بتوانند به سهولت وضعیت دینامیکی پتاسیم خاک را مورد ارزیابی قرار دهند. مطالعه فوق برای رسیدن به این اهداف انجام شده است: به دست آوردن همبستگی پارامترهای نسبت کمیت به شدت پتاسیم با شاخص های گیاهی گندم و برخی از خصوصیات خاکها .