سیدحسن تفرجی - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه گیلان
محمدرضا حق پرست تنها - استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه گیلان

خاکهای استان گیلان به دلیل بافت سبک، بیشتر در معرض آبشویی قرار گرفته و در نتیجه کشت مداوم و عدم مصرف کودهای پتاسیمی دارای روند نزولی پتاسیم قابل جذب می باشند. تجزیه های شیمیایی خاک نشان میدهد که پتاسیم به شکل های مختلفی در خاک وجود دارد. آگاهی از مقادیر اشکال مختلف پتاسیم و ارتباط آنها با یکدیگر و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک با توجه به وجود تعادل دینامیکی بین آنها کمک شایانی در توصیه کودی پتاسیم می کند (4). مهم ترین منابع پتاسیم مورد استفاده گیاه، پتاسیم محلول ، تبادلی و مقداری از پتاسیم غیر تبادلی استکه در طول فصل رشد به صورت محلول یا تبادلی درآمده و قابل استفاده گیاه شده است (5). گرچه اندازه گیری پتاسیم محلول تا حدودی خالی از اشکال می باشد ولی تعیین پتاسیم غیر تبادلی که به مرور زمان برای گیاه قابل استفاده می گردد، تاکنون با موفقیت اندکی همراه بوده است (1). به طور کلی 90 تا 98 درصد کل پتاسیم خاک به شکل غیر قابل دسترس، 1 تا 10 درصد به کندی قابل دسترس و 0/1 تا2 درصد به سرعت قابل دسترس می باشند (6). تبدیل پتاسیم ازشکلی به شکل دیگر جزیی از دینامیک پتاسیم در خاک را تشکیل می دهد و سرعت این تبدیل از جنبه حاصلخیزی و تغذیه گیاهی و نیز سرنوشت کود پتاسیم اضافه شده به خاک و توصیه کودی حائز اهمیت می باشد (1). تعادل موجود بین شکلهای مختلف پتاسیم در خاک، باعث تداوم تامین پتاسیم میشود .پتاسیم محلول و تبادلی خیلی سریع با هم به تعادل می رسند اما تعادل موجود بین پتاسیم غیر تبادلی و پتاسیم تبادلی به کندی و آهستگی صورت می پذیرد. این تحقیق به منظور بررسی وضعیت شکلهای مختلف پتاسیم درخاکهای استان گیلان و تعیین عوامل خاکی موثر بر قابلیت جذب پتاسیم صورت گرفت.