ماریه نادی - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
احمد گلچین - دانشیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
وحید مظفری - دانشجوی دکتری و عضو هیات علمی گروه خاکشناسی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه

کمپوست و ورمی کمپوست سازی یک روش موثر برای بازیافت ضایعات آلی می باشد. این ضایعات در سطح وسیعی باعث آلودگی محیط زیست و آبهای زیر زمینی می گردند. ضایعات آلی علاوه بر اینکه سطح وسیعی از زمین را اشغال می کنند آمونیاک و بوهای نامطبوع حاصل از آنها موجبات آلودگی هوا را فراهم می سازد.آنها همچنین می توانند باعث آلودگی آبهای زیر زمینی شده و سلامت انسان را به مخاطره بیاندازند[6]. ضایعات آلی را به ندرت می توان به طور مستقیم در خاک استفاده نمود زیرا این کار ممکن است به طور جدی به حاصلخیزی خاک لطمه واردکند [2]. از جمله عوارض مصرف مستقیم آنها می توان به متوقف شدن نیتروژن و فیتوتوکسیستی اشاره نمود [5]. ضایعات جامد ممکن است با کمپوست و ورمی کمپوست سازی به مواد مفید تبدیل گردند. [4]. در فرایند ورمی کمپوست سازی ضایعات آلی به مواد متعادلی تبدیل میشوند که می توانند به عنوان یک منبع نسبتا خشک و بی بو که موثرتر و سالم تر از مواد آلی تازه برای حاصلخیزی خاک هستند،مورد استفاده قرار گیرند [3]. در روش های قدیمی کمپوست سازی، تسریع بیولوژیکی اکسیداسیون مواد آلی شامل یک مرحله دمایی (45 تا65 درجه سانتیگراد) است که طی آن میکروارگانیسم ها حرارت، دی اکسید کربن و آب آزاد می نمایند [4]. اخیرا محققان برای متعادل سازی ضایعات آلی به نتایج جالب تری رسیده اند و از فرایندهایی استفاده می کنند که به مرحله دمایی نیاز ندارند، استفاده ار کرم خاکی برای شکستن و متعادل کردن ضایعات آلی نیاز به مرحله دمایی ندارد [3]. ورمی کمپوست سازی یک فرایند بیواکسیداسیون و متعادل سازی مواد آلی است که شامل فعالیت مشترک کرهای خاکی و باکتریهاست و به مرحله دمایی نیاز ندارد، دراین روش از کرم های خاکی به عنوان عاملی برای زیر و رو کردن، تجزیه و هوادهی مواد آلی استفاده میشود [4]. در مطالعات مختلف اثر سودمند ورمی کمپوست به عنوان یک محیط کشت گلدانی و گلخانه ای بر روی رشد گیاهان مختلف مشخص گردیده است، در یک بررسی بذور گل همیشه بهار را در محیطهای کشت حاوی 10 و 20% ورمی کمپوست حاصل از کود خوک و 10% ورمی کمپوست حاصل از ضایعات غذایی کشت نمودند و به این نتیجه رسیدند که گیاهان کشت شده در تیمارهای حاوی سطوح مختلف ورمی کمپوست نسبت به خاک (شاهد) و شاهد / کمپوست کلروفیل بیشتری داشتند، سه هفته بعد از جوانه زنی با اندازه گیری وزن خشک بخش هوایی مشخص گردید که این فاکتور در گیاهان رشد کرده و در محیطهای کشت حاوی ورمی کمپوست بیشتر ازگیاهان رشد کرده در شاهد بود [3]. بنابراین باکمک گرفتن از ورمی کمپوست به عنوان یک محیط کشت می توان علاوه بر بازیافت مواد و کمک به پاکسازی محیط زیست، رشد بیشتر و بهتر گیاهان را تضمین نمود. هدف از این تحقیق مقایسه تاثیر ورمی کمپوست های مختلف به عنوانمحیط کشت گلدانی بر رشد گیاه پسته و تعیین بهترین سطح ورمی کمپوست در مخلوط یا به عبارت دیگر نسبت اختلاط ورمی کمپوست و خاک در محیط کشت گلدانی می باشد.