علیرضا مرجوی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان
اکبر قندی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان
داود افیونی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان

مطالعات انجام شده نشان می دهد که اغلب گیاهان زراعی، شوری را تا یک حد معین یا آستانه که بسته به شرایط موجود متفاوت است تحمل نموده و بعد از آن با افزایش شوری مقدار عملکرد کاهش می یابد (5) محققین اظهار نمودند که بطور کلی در شرایط شور قابلیت جذب عناصر غذایی در محلول خاک به واسطه غلظت زیاد یونهای کلرور سدیم کاهش یافته و منجر به اختلال در امر تغذیه گیاه می گردد . عملکرد دانه رقم گندم نیمه پاکوتاه مورد مطالعه آنها تا شوری 8/6 دسی زیمنس بر متر تحت تأثیر قرار نگرفت و در مورد 2 رقم گندم دوروم این عدد 5/9 دسی زیمنس بر متر بود (4) محققین دیگر در بررسی تغییرات عملکرد دانه وبیوماس گندم در شرایط شور، مشاهده نمودند که تفاوتهای معنی داری بین شیب خطوط رگرسیونی که عملکرد دانه مجموعة متنوعی از ارقام گندم را به شوریهای مختلف خاک ( بین 5 تا 20 دسی زیمنس بر متر ) مرتبط می نمود وجود داشت که نشان دهندة اثرات متقابل بین ژنوتیپ و شدت تنش شوری می باشد (7) شدت تنش ممکن است انتخاب ارقام را نسبت به ظرفیت عملکرد شان تحت تأثیر قرار دهد و نشان داده شده است که حداقل تا یک درجه معینی از تنش، واریته های دارای ظرفیت عملکرد بالا ممکن است از واریته های متحمل به شوری عملکرد بیشتری داشته باشند . بالاتر از سطح معینی از تنش ممکن است عکس این مطلب اتفاق بیفتد که این پدیده را سکارلی در سال 1991 تحت عنوان تقاطع یا کراس آور تعریف کرد (1) اگر مشاهدات به محیط های دارای شوری پایین و متوسط محدود گردد، اثرات متقابل ژنوتیپ و شوری برای صفات مورد بررسی معنی دار نخواهد بود . عمل انتخاب ژنوتیپ ها در بین جمعیت های مورد بررسی آنها در شرایط غیر شور و شوری متوسط می تواند دارای کارآیی مشابه باشد . نتایج این آزمایشات تأیید کننده نتایجی است که Richards در سال (1983) بدست آورده بود، بدین معنی که افزایش عملکردهایی که در اثر به نژادی در شرایط غیر شور حاصل می گردند، می توانند در محیط های دارای شوری متوسط نیز مؤثر باشند (6) محققین طی بررسی که بر روی دورقم گندم فلات و داراب 2 داشته اند به این نتیجه رسیدند که آبیاری با آبهای با شوری 4/3 ، 7/8 ، 10/1 دسی زیمنس برمتر توانسته است بر صفات عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، طول خوشه، تعداد سنبله بارور در متر مربع و عملکرد دانه اثر معنی داری بگذارد . بطوریکه کاهش عملکرد دانه و بیولوژیک در تیمار شوری 7/8 در مقایسه با 4/3 کمتر ازمیزان افت عملکرد دانه و بیولوژیک تیمار شوری 10/1 در قیاس با 7/8 دسی زیمنس برمتر بود . در این آزمایش اثر متقابل بین سطوح مختلف شوری و ارقام مورد بررسی به جز در موارد عملکرد کل، ارتفاع بوته و تعداد سنبله بارور در متر مربع مشاهده نگردید (2) در ایران ضمن بررسی سه کیفیت آب آبیاری 4 و 8 و dS/m 12 برروی شش رقم گندم به این نتیجه رسیدند که گندم واریته روشن در طول 3 ساله اجرای طرح با کمترین درصد کاهش عملکرد به ازای افزایش هر واحد شوری آب آبیاری برای مناطق شوری کماکان قابل توصیه است ).