عیسی اسفندیارپور - مربی گروه خاکشناسی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان
محسن باقری بداغ آبادی - کارشناسی ارشد سابق گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی کرج - دانشگاه تهران
ابراهیم صداقتی خروی - مربی گروه گیاهپزشکی دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان

وجود گچ در خاک همواره از جنبه های گوناگون مورد توجه ب ـوده است و هنوز هم در بررسی خاک های گچی، پیچیدگی های فراوانی وجـود دارد . این مسئله از آن جا نشأت مـی گیـرد کـه گـچ مـاده ای نسـبتاً محلـول می باشد و حدود 2/6 گرم در لیتر در آب حل می شود . به همین دلیل ، اثـر گچ روی ویژگی های شیمیایی و فیزیکی خاک چشمگیر و قابل ملاحظه است و بر خلاف آهک نمی توان به سـادگی بـ ـرای آن تصـمیم گیـ ـری کـرد . در ویژگی های فیزیکی خاک ها، گچ بیشترین ت أثیر را با اثر گذاری روی توزیع اندازه ذرات خاک ، به وجود می آورد . ایـن موضـوع بـ ه ویـژه برای کارهایی که به طور مستقیم به دانه بندی و یا بافت خـاک بسـتگی دارد، غیر قابل اجتناب و چشم پوشی می باشد . هس به نقل از وان لند [3] پیشنهاد کرد برای تعیین بافت خاک در خاک های گچی پـیش از مرحلـه پراکنده کردن Dispersion ، نمونه مورد نظر با محلول اکسالات آمونیوم جوشانده شود و درصورت لزوم ، این کار به مدت سه سـاعت ادامـه یابـد . پیپر [4] برای خاک هایی که بیش از 2 تا 3 درصد گچ دارند و دارای مواد آلی نیستند ، پیشنهاد کرد ، نمونه ها با حجم زیادی اسید کلریدریک رقیـق و به مدت 16 ساعت به هم زده شود سپس ، خاک صاف شـده و کلـر آن شستشو داده شود، آنگاه بافت تعیین گردد . این روش ها گاه به دلیل تأثیر روی اجزای خاک دقت چندانی ندارنـد . لـذا دو روشـی کـه بیشـتر مـورد استقبال قرار گرفته و استفاده می شود، روش آبشویی گچ و روش پوشش گچ با سولفات باریم می باشد . روش آبشویی بـه دلیـل زمـان بـر بـودن ، بیشتر در خاک هایی با مقدار کم گچ مورد استفاده قرار می گیرد . البته بـا توجه به شرایط ، گاه ی ممکن است حتی در مقادیر زیاد گچ نیز دانه بندی و یا با فت خاک با روش آبشویی تعیین گردد که ایـن بسـتگی بـه هـدف مطالعه دارد . بنابراین در بیشتر مواقع ، روش پوشش گچ با سـولفات بـاریم به کار می رود .