محمدصادق اسدیان - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان

خاک پیچیده ترین ترکیب بیو شیمیایی موجود در طبیعت است . خـاک مجموعهای از مواد ریز و درشت با ترکیب شـیمیایی مختلـف و شـبکه ساختمانی پیچیده است که دارای حالات متفاوتی در شـرایط حـرارت، رطوبت و تغییر ترکیب و غلظت فاز جامـد، مـایع و گـاز بـوده و تحـت تأثیر و ارتباط تنگاتنگ با موجودات زنده میکروسکپی از قبیل قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها و جانوران پرسلولی می باشد . لذا نمی تـوان بـا اصول ساده شیمیایی و ف یزیکی فرآیندها، تأثیرات و واکنش خاک را در مقابل افزودن مواد شیمیایی و تغییر و تحولات مکـانیکی و فیزیکـی و اثرات آنها را در رشد گیاهان تعبیر و تفسیر نمود . شناسایی اجزاء تشـکیل دهنـده خـاک مهـم تـرین راه گشـای تعیـین نیازهای فیزیکی شیمیایی و مدیریت خاک مـی باشـد کـه توسـ ط آن تفسیر فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی و تعیـین فرمـول هـای کـودی و روشهای بهبود حاصلخیزی و پایدار نگاه داشتن پتانسیل تولید خـاک و اراضی ممکن می گردد . تثبیت پتاسـیم و فسـفر و خصوصـیاتی نظیـر pH و میزان انقباض و انبساط خاک و میزان عناصر کم مصرف رابطه مستقیمی با میزان و نوع کانی هـای خـاک دارد و در صـورت نیـاز بـه اصلاح اراضی دانش و آگـاهی در مـورد کـانی هـای موجـود در خـاک ضروری است . در مبحث پیدایش و رده بندی خاک ها و تعیین فـامیلی خاک تشخیص کانی های غالب خاک لازم و مهم است . بکت (1998) وجود پالی گورسگایت را در خـاک هـای دشـت کرمـان تایید نموده است و تشکیل مونت موریلونیت، ایلیت وکلریـت در ایـران توسط برنلت (1971) گزارش شده است . محجوری (1974) نشان داده است که در مورد خصوصیات فیزیکی شیمیایی خاکهای نواحی خشک و نیمه خشک ایران رسهای و رمیکولیت و میکا سهم بیشتری داشته است . ابطحی (1980) در مطالعاتی که در روی تأثیر توپـوگرافی و زمـان در مواد مادری آهکی تحت شرایط نیمه خشک ایران به عمل آورد نشـان داده اســت کــه تغییــر و تحــول تــدریجی در میــزان نســبی رس Smectite و Palygorskite در طول زمان به وجود آمـده در عـین حــال رس Palygorskite افــزایش یافتــه رس Smectite کــاهش نشان داده است . در این تحقیـق کـانی هـای تشـکیل دهنـده خـاک و تشکیلات زمین شناسی دشت اسدآباد همدان بررسی گردیده است .