محمدسعید تدین - عضو هئیت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
هادی رازقی - دانشجوی کارشناس ارشد سابق دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم
غلامرضا معافپوریان - عضو هئیت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

غلظت اسیـدهای آلی در شرایط کمبود آهن و در قسمتهـای مختلف گیاه مانند ریشـه، برگ و ساقه افـزایش مییابد ).1) ترکیبات طبیعی آهن سه ظرفیتی با اسید سیتریک و به ویژه اسید مالیک سوبستره های مناسبی را برای رداکتاز کلات آهن واقع در غشاء پلاسمایی سلولهای برگی فراهم می آورند . pH مناسب جهت فعالیت آنزیم رداکتاز آهن تحریک پذیر بر روی سلولهای مزوفیل برگ در حدود 6/5-7 بوده و بالا و پایین رفتن pH تا مقادیر 7/5 و 5/8 حدود 30 درصد از فعالیت این آنزیم می کاهد . چنانکه کیلات آلی اسید مالیک آهن سه ظرفیتی بویژه تحت شرایط کمبود آهن در برگ قرار گیرد میزان احیاء آهن توسط سلولهای مزوفیل برگ در مقایسه با کیلاتور اسید سیتریک آهن سه ظرفیتی سه برابر می باشد . این میزان افزایش در احیاء آهن در مورد کلروپلاستهای گیاه چغندر قند در شرایط کشت بافت تا 35 برابر گزارش شده است ).2) مشخص شدن این مسئله که بافت مزوفیل برگ به طور موثری کیلات اسید مالیک آهن سه ظرفیتی را احیاء می کند، می تواند به درک فیزیولوژی کمبود آهن در گیاهان کمک نماید، چرا که به عنوان مثال در چغندر قند غلظت اسید سیتریک و اسید مالیک در شیره آوند چوبی تحت شرایط کمبود آهن به ترتیب به میزان 6 و 14 برابر افزایش می یابد ).5) لاربی و همکاران ) pH (2001 مناسب را جهت فعال نمودن رداکتاز کیلات آهن سه ظرفیتی در سلولهای مزوفیل برگ در دامنه 6-6/7 تعیین نمودند و کاهش در فعالیت احیاء آهن سه ظرفیتی را تنها در pH بسیار بالا که تا کنون در اپوپلاست برگهای دچار کمبود آهن مشاهده نشده است، مطرح نمودند . این محققین در آزمایش خود مشاهده نمودند که سلولهای مزوفیل برگ ترکیباتی مانند آنیونهای آلی که عمدتاً شامل اسید اگزالیک، اسید سیتریک و اسید مالیک می باشند ترشح می کنند که به جذب آهن سه ظرفیتی توسط این سلولها کمک می کنند .