سمانه متقی - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
ایرج اله دادی - استادیار پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران
محمدرضا اردکانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات پزشکی و کشاورزی هسته ای کرج، سازمان انرژی ا
غلامعباس اکبری - استادیار پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران

تکنیک های هسته ای در کتار سایر روش های کلاسیک می توانند به عنوان یک وسیله کمکی در حل موثر و سریع بسیاری از مسائل کشاورزی از جمله مطالعات بیولوزی خاک مورد استفاده قرار گیرد . از جمله این کاربرد ها، استفاده از ایزوتوپ پایدار نیتروژن 15 در اندازه گیری تثبیت بیولوژیک نیتروژن می باشد در بین بقولات سویا (Glysin max(L.)) از جمله بقولات استراتژیک محسوب می گردد که به لحاظ توان بالا در تثبیت نیتروژن ملکولی هوا در همزیستی با باکتری برادی ریزوبیوم،ارزش غذایی زیاد و سطح زیر کشت بالا در کشور، لزوم تحقیق و بررسی تنگناهابی کشت آن حس می گردد . با انتخاب رقم مناسب از نظر عملکرد از یک سو و تلقیح سویه مناسب براساس رقم انتخابی از سوی دیگر، می توان بدون استفاده از نیتروژن معدنی، که به صورت کود شیمیایی مصرف می گردد، عملکرد بالایی تولید نمود . جهت برآورد میزان دقیق نیتروژن تثبیت شده و بهره گیری مناسب ازفوایدهمزیستی لگوم - ریزوبیوم در جهت توسعه پایدار کشاورزی، اندازه گیری دقیق مقادیر نیتروژن تثبیت شده در شرایط مختلف ضروری است در این راستا روش های متعددی معرفی که هر یک دارای مزایا و معایب خاص خود می باشد در هر صورت در بین روش های مطرح شده، استفاده از ایزوتوپ پایدار نیتروژن 15 به عنوان دقیق ترین و معتبر ترین روش شناخته شده است ] [ 2 در این آزمایش از روش ترقیق ایزوتوپی به منظور اندازه گیری میزان تثبیت نیتروژن توسط سه سویه ریزوبیوم در همزیستی با دو رقم پر محصول سویا استفاده شد و تاثیر میزان تثبیت نیتروژن بر شاخص های عملکرد و عملکرد نهایی ارقام مورد آزمون، تعیین گردید .