محسن امیرآبادی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
محمدرضا اردکانی - پژوهشکده کشاورزی، پزشکی و صنعتی
فرهاد رجالی - موسسه تحقیقات خاک و آب کشور
محسن برجی - مرکز تحقیقات کشاورزی اراک

قارچهای VAM قادرند با بسیاری از گیاهان رابطه همزیستی برقرار نمایند و باعث افزایش رشد و نمو گیاهان میزبان شوند،عوامل مختلفی بر روی این توانایی اثر دارند که از آن جمله می توان، به میزان توانایی میسیلیوم های خارجی قارچهای VAM در انتشار به درون خاک، به عوامل محیطی وزراعی نظیر شدت نور،اسیدیته خاک (2) ،مواد آلی و بقایای ریشه وبرقراری تناوب صحیح زراعی 8) ، (3 اشاره نمود . ازتوباکترنیز از طریق سنتز هورمونهای محرک رشد مثل ایندول اسید، جیبرلین ها و سیتوکینین ها باعث افزایش رشد گیاه و گسترش ریشه می گردد ).5) بررسی ها نشان دادند که قارچ میکوریزا قادر به تولید و آزاد سازی هورمون های گیاهی از جمله سیتوکینین ها می باشند که می توانند بررشد گیاهان تاثیر بگذارند و این تاثیر مستقل از اثراین همزیستی روی جذب عناصری مانند فسفر است . با توجه به این که هورمون هایی مانند سینوکینین رشد ریشه را شدیداً تحت تاثیر قرار می دهند این احتمال وجود دارد که میکوریزی شدن، جذب عناصر را از طریق تغییر در مورفولوژی ریشه متاثر سازند