محمدرضا جهاداکبر - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان
علیرضا مرجوی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان
حمیدرضا ابراهیمیان - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی اصفهان

گیاهان مختلف برای رشد و نمو به عناصر غذایی پر مصرف و ریز مغذی نیاز دارند . هنگامیکه میزان این عناصر از حد مورد نیاز گیاه بالاتر رود شوری حاصل شده و گیاه از آن خسارت می بیند [U.S. Salinity Laboratory ,1954] . در بررسی که در کرج طی سالهای 72-74 انجام شد . مشخص گردید مقدار نیتروژن بالا هر چند اثرات منفی در استحصال قند دارد، ولیکن اثر مثبت بیشتری بر عملکرد ریشه خواهد گذاشت و در نهایت افزایش نیتروژن باعث افزایش عملکرد قند سفید خواهد شد ] گوهری و همکاران، . [ 1373 کارائی مصرف نیتروژن، فسفر و پتاس بر عملکرد قند ناخالص در یک دوره 28 ساله و در پنج منطقه عمده چغندرکاری در کشور یونان مطالعه و مشخص گردید با افزایش مصرف کود، کارایی مصرف نیتروژن . فسفر و پتاسیم کاهش می یابد . [Maslaris et al., 2002] پتاسیم نیز از عناصر مورد نیاز چغندر قند است . نتایج حاصل از 200 آزمایش نشان داد که چغندر قند نسبت به مصرف کودهای پتاسه در غیاب زیادی سدیم آب و خاک واکنش نشان می دهد ] . [Durrant et al., 1974 راندمان مصرف کودها در خاک شور بستگی به ماهیت و درجه شوری ، واکنش شیمیایی و حلالیت کود اضافه شده ، تحرک عناصر غذایی و رفتار فیزولوژیکی گیاه دارد . در شرایط شور میزان مصرف ازت بسته به سطح تنش شوری خاک یا آب متفاوت است . نتایج مطالعات نشان داد که با افزایش شوری از طول ریشه کاسته می شود [Sepaskhah, A.R. and L. Boerssmal, 1979] ،بنابراین تامین ازت بیشتر ، موجب افزایش غلظت ازت در محلول خاک شده و در نتیجه با افزایش جذب آن ،افزایش عملکرد حاصل می شود . استفاده از کود ازت برای محصولاتی که در شرایط شور کشت شده اند تا وقتی که شوری در آنها کم یا متوسط است مفید می باشد ، ولی وقتی شوری آنقدر زیاد باشد که عملکرد محصول را تا 50 درصد یا بیشتر کاهش دهد بازده مصرف کود کاهش می یابد ] ملکوتی و همکاران، . [ 1381 مهاجر میلانی و همکاران ] [ 1378 گزارش نمودند که با افزایش شوری آب آبیاری به ازا افزایش هر دسی سیمنز بر متر شوری آب آبیاری بیش از حد تحمل گیاه ، بایستی 20 کیلوگرم در هکتار ازت خالص به کود توصیه شده اضافه نمود . علاوه بر آن باید بمنظور افزایش راندمان مصرف کود ازت در شرایط شور باید مصرف بر اساس تقسیط هر چه بیشتر کود استوار باشد . در این مطالعه کارائی مصرف ازت و پتاسیم در اراضی شور برای چغندرقند، در ایستگاه تحقیقاتی آبیاری و زهکشی رودشت اصفهان تعیین شد .