حمیدرضا بهروان

نیشکر یکی از گیاهان ارزشمند است که بعنوان منبع مهم مواد اولیه کارخانجات شکر محسوب می شود . علاوه برشکر، محصولات مهم دیگری نظیر الکل، کاغذ , خوراک دام و ... از نیشکر بعنوان ماده اولیه و اساسی استفاده می کنند . از آنجائیکه نیشکر در هر دوره برداشت تا حدود 90-100 کیلوگرم در هکتار ازت را از خاک خارج مینماید عدم تامین این میزان ازت میتواند عملکرد محصول را تا حد بسیار زیادی کاهش دهد . ازت علاوه بر شرکت در ساختمان پروتئین ها ، قسمتی از کلروفیل را نیز تشکیل میدهد . عنصر ازت با توجه به اهمیت وکاربرد آن در محصول نیشکر، دارای سابقه طولانی می باشد اما نحوة تأثیر آن وابستگی زیادی به نوع واریته، شرایط جغرافیایی منطقه، نوع خاک، سیستم کوددهی ونوع کود مورد استفاده داشته است . بدین ترتیب با توجه به ویژگیهای سیستم آبیاری و منطقه توسعه ریشه نیشکر؛ دستیابی به الگوی مناسب مصرف ازت با توجه به سوابق تحقیق موجود می تواند مورد توجه قرار گیرد . ملاس یکی ازمحصولات جانبی کارخانجات تولید شکر است که به عنوان ماده اولیه درصنایع و بویژه الکل سازی کاربرد دارد . میزان ملاس تولیدی به طور متوسط به ازای هر 100 تن نیشکر 2-5 تن می باشد وبدین ترتیب با احتساب عملکرد 100 تن درهکتار، در یک واحدنیشکری 12 هزار هکتاری ( بعنوان مثال ازواحدهای هفتگانه شرکت توسعة نیشکر ) ، سالانه بیش از چهل هزار تن ملاس تولید می گردد . تولید بالای این ماده و عدم تناسب مصرف آن با میزان تولیدی، موجب گردیده است که در کشور ما ملاس به عنوان یک محصول صادراتی تلقی گردد، اما در عین حال تغییرات تقاضای جهانی ونوسانات قیمت ملاس و مشکلات و هزینه های ذخیره وحمل آن، باعث میگردند که حداقل دردراز مدت صادرات همه ملاس تولیدی امکان پذیر نباشد، لذا در چنین شرایطی مسئله استفاده از این ماده اهمیت ویژه ای می یابد . نتایج تجزیه شیمیایی ملاس نیز از دیدگاه یک ماده افزودنی برای اصلاح وضعیت حاصلخیزی خاک کاربرد آن در آب آبیاری را قابل بررسی مینمود