پرویز مهاجرمیلانی
محمد فیضی
حمید ملاحسینی
رضا وکیل

مطالعات زیادی در رابطه با مدیریت آب و خاک در خاکهای کشور انجام شده ولی اطلاعات لازم در خصوص مدیریت کود در این شرایط ناقص بوده و تا کنون توجهی خاص به وضعیت استثنائی آنها از نظر نیاز غذایی محصولات مختلف نشده است . ریان و متر (1991) نشان دادند که با مصرف فسفر در گندم دیم، به تراکم ریشه ها افزوده می گردد و پتانسیل اسمزی در ریشه گندم نیز اضافه می شود . در این شرایط، گیاهانی که مقدار بیشتری فسفر دریافت کرده بودند مقاومت بیشتری به سرمازدگی نشان دادند و به علت زودرس شدن از تنش رطوبتی در مرحله گل فرار نموده و در نتیجه عملکرد گندم دیم به طور معنی داری افزایش یافت . ملکوتی و همکاران به نقل از مالیوال و پالیوال (1971) در بررسی های خود بر روی گندم، جو، ذرت و ارزن نشان دادند که قابلیت استفاده فسفر حداکثر تا شوری 6-6/5 دسی زیمنس بر متر و در صد سدیم تبادلی ) ) ESP حدود 30 ، افزایش یافته و بیش از آن کاهش می یابد . چامپاگنول (1979) اظهار داشت که افزودن فسفر به خاکهای مبتلا به کمبود در صورتی مفید است که محصول تحت شرایط شدید شوری نباشد . گراتان و گریو (1999) نشان دادند که اثر مطلوب افزایش عناصرمواد غذایی به خاک معمولا " به نوع گیاه،میزان شوری و غلظت اولیه عناصر در خاک بستگی کامل دارد و در متوسط غلظتهای نمک می توان گفت که برای رسیدن به یک سطح معین تولید، نیاز به مصرف مقدار بیشتر از هر یک از عناصر غذایی اصلی ( نیتروژن، فسفر و پتاسیم ) می باشد . ولی اگر شوری بسیار بالا بوده و علت اصلی محدودیت رشد باشد به ویژه در خاکهایی که غلظت اولیه عناصر غذایی آن مناسب بوده است، افزایش عناصر غذایی تأثیری در افزایش عملکرد گیاه ندارد و حتی در مورد برخی عناصر می تواند اثر کاهشی در رشد داشته باشد . آنان همچنین گزارش کردند که شوری، فعالیت عناصر غذایی محلول خاک را بواسطه غلظت بالای یون های - Cl و + Na کاهش داده و منجر به اختلالات تغذیه ای در گیاهان می شود . رحیمی و همکاران (1380) نشان دادند که با افزایش شوری آب آبیاری و در شوری 11 دسی زیمنس بر متر، مصرف 30 درصد بیشتر از توصیه کود حاوی فسفردر شرایط شور، موجب افزایش عملکرد دانه نگردید . با توجه به موارد فوق اطلاعات مربوط به شرایط شور برای توصیه کودهای شیمیایی در مناطق خشک ایران کافی نیست . مطالعه حاضر با هدف بررسی وجود اختلاف در میزان مصرف فسفرتحت شرایط آب و خاک شور نسبت به شرایط غیرشور انجام شده است .