سهیل قره - دانشجوی دکتری مهندسی عمران - ژئوتکنیک دانشگاه علم و صنعتی ایران
شریعتمداری - استادیار دانشکده مهندسی عمران - ژئوتکنیک دانشگاه علم و صنعت ایران

افزایش روز افزون جمعیت و رشد شهرنشینی و به تبع آن گسترش واحدهای صنعتی ، باعث افزایش تولید مواد زائد و آلاینده گردیده است. با توجه به محدودیتهای اقتصادی و تکنولوژیکی امکان بازیافت همه زباله ها میسر نیست و دفن زباله به عنوان یک راه حل عمومی همچنان متداولترین روش دفع زباله های شهری در جهان است. یکی از مهمترین مسائلی که در طراحی ، اجراو بهره برداری یک مدفن مهندسی – بهداشتی زباله باید مورد توجه قرار گیرد تجزیه مواد زائد و تولید گاز در محل های دفن میباشد، که قسمت عمده گازهای تولیدی محل های دفن، شامل متان و دی اکیسد کربن می باشد که در صورت عدم کنترل می تواند مشکل آفرین شود. مدلسازی وپیش بینی نرخ تولید و انتشار گاز از محل های دفن، جهت طراحی و بهره برداری این محل ها دارای اهمیت بسزایی می باشد. تجراب عملی بیانگر این موضوع است که گازهای تولیدی محل های دفن، قادرمند به صورت موفقی باسایر منابع انرژی جایگزین شوند . گازهای تولیدی محل های دفن، پس از بازیافت و بهبود خواص، می توانند جهت استفاده مستقیم در صنعت، تامین انرژی توربین های گازی و موتورهای تولید برق مورد استقاده قرار گیرند. در این پژوهش با استفاده از بسته نرم افزاری land GEM و با در نظر گرفتن مقدار m3/Mg170 به عنوان ضریب پتانسیل تولید گاز در شرایط خوشبینانه و مقدار m3/Mg 100 به عنوان ضریب پتانسیل تولید از شرایط محافظه کارانه، انتشار گاز از مرکز دفن زباله شهر مشهد مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مدلسازی نشان داد که میزان گاز متان و دی اکسید کربن تولیدی از این محل در حال حاضر (سال 1384) در شرایط خوشبینانه هر کدام 3/37 در 10 به توان هفت متر مکعب در سال و در شرایط محافظه کارانه هر کدام 1/72 در 10 به توان هفت متر مکعب درسال بوده و بیشترین میزان متان و دی اکسید کربن تولیدی مربوط به سال 1386، یعنی یکسال پس از سالی که میزان دفن زباله در این مدفن به حداکثر مقدار خود می رسد، می گردد. نتایج چه در حالت خوشبینانه و چه در حالت محافظه کارانه نشان از حجم قابل توجه گاز متان دارد که در صورت عدم استفاده از سیستمهای کنترل و بازیافت گاز به عنوان یکی از گازهای گلخانه ای و سرطان زا اثرات مخرب زیست محیطی فراوانی بر جا می گذارد.

مدفن ، گاز متان و دی اکسید کربن ، ضریب پتانسیل تولید گاز ، گازهای گلخانه ای و سرطان زا