حسین شریفان - عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان - گروه مهندسی آ
بیژن قهرمان - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده کشاورزی، گروه مهندسی آب

برای توسعه کشاورزی نیاز به اصلاح مدیریت آن میباشد . تأمین نیاز آبی گیاهان زراعی یکی از مؤلفههای اساسی در این مدیریت بوده و تحقق آن مستلزم مشخص بودن میزان تبخیر - تعرق و پتانسیل آبی منطقه میباشد . در این تحقیق برآورد تبخیر - تعرقهای گیاه مرجع (ETo) و پتانسیل گیاهی (ETp) در کلیه نقاط استان گلستان به عنوان هدف اصلی و استفاده از این مقادیر در هر یک از مزارع کشاورزی استان به عنوان هدف جانبی مورد نظر قرار گرفت . با جمعآوری آمار و اطلاعات هواشناسی مورد نیاز در یک دوره درازمدت و بررسیهای انجام گرفته برای انتخاب مناسبترین روش برآورد ETo ، از روش فائو - پنمن - مانتیث در ایستگاههای سینوپتیک (3) ایستگاه و از روش هارگریوز - سامانی برای ایستگاههای تبخیرسنجی و کلیماتولوژی (25) ایستگاه استفاده شد . پارامتر ETo در دورههای 10 روزه در استان گلستان با استفاده از نرم افزار Ilwis و مقادیر ETo برآورد شده در ایستگاههای مورد نظر، در سیستم نقشه بود . برای اینکار با توجه به تنوع اقلیمی، وضعیت خاکشناسی و 36 پهنهبندی گردید که حاصل آن GIS کشاورزی، اراضی استان به سه منطقه جنوبی ( با اقلیم نیمه مرطوب ) ، منطقه میانی ( با اقلیم نیمه خشک ) و منطقه شمالی ( با اقلیم نیمه خشک تا خشک ) تقسیم شدند . برای هریک از محصولات موجود در الگوی کشت پیشنهادی و با توجه به زمان کاشت و مراحل مختلف رشد و نیز ضریب گیاهی، مقدار ETp برآورد گردید . نتایج نشان داد که هر چه از منطقه جنوبی به سمت شمال استان پیش رویم بر مقدار ETp محصولات افزوده شده واز سوی دیگر با توجه به پتانسیل آبی موجود، ممکن است محصولات موجود در الگوی کشت هر منطقه تغییر یابد . از سوی دیگر روند تغییرات ETo در طول سال نشان داد که بطور متوسط این پارامتر در منطقه مطالعاتی از بهمن ماه تا اواسط مردادماه رو به افزایش و از اواسط مردادماه تا بهمن ماه سیر نزولی دارد .

تبخیر-تعرق گیاه مرجع, تبخیر-تعرق پتانسیل گیاهی, GIS, گلستان