ژاله وزیری - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات خاک و آب

رابطه مدیریت آبیاری و عملکرد چغندر قند (ریشه، قند خالص و ناخالصیهای غیر قندی) در طی دو فصل زراعی 75-1374 در ایستگاه تحقیقاتی اسلام آباد غرب بررسی شد. آبیاری پس از 50، 70، 100، 120 میلی متر تبخیر تجمعی از تشتک کلاس A انجام و رطوبت خاک تا عمق موثر ریشه (60 سانتیمتر) به حد ظرفیت مزرعه رسانیده شد. قبل از هر آبیاری و دو روز پس از آن رطوبت وزنی خاک تا عمق حدود 80 سانتیمتری تعیین گردید. مقدار کود بر اساس تجزیه خاک و توصیه منطقه در هر دو سال ، شامل 480 کیلوگرم اوره و 130 کیلوگرم فسفات آمونیوم در هکتار بود که تمام فسفر و نیمی از ازت هنگام کشت و بقیه در مرحله 6-4 برگی شدن، مصرف شد. ابیاری به روش کرتی انجام گردید. نتایج نشان می دهد که اثر ابیاری بر محصول ریشه چغندر قند (در سطح بیش از 5 درصد) معنی دار بوده و بیشترین مقدار عملکرد حدود 58010 کیلوگرم در هکتار با ابیاری پس از 50 میلیمتر تبخیر تجمعی بدست آمده است و تیمارهای آبیاری پس از 70، 100 و 120 میلیمتر تبخیر با عملکرد به ترتیب حدود 53780، 48960 و 42900 کیلوگرم در هکتار بعد از آن قرار دارند. اثر آبیاری بر درصد قند خالص معنی دار نبوده ولی بر عملکرد قند خالص معنی دار می باشد که برای تیمارهای فوق به ترتیب برابر 9425، 8255، 7810 و 6755 کیلوگرم در هکتار بوده است. میانگین آب مصرفی (مجموع آبیاری، بارندگی و تغییرات ذخیره آب خاک) بطور متوسط به ترتیب حدود 1570، 1440، 1450 و 1390 میلیمتر و تعداد دفعات آبیاری 24، 19، 14 و 12 مرتبه می باشد. بطور متوسط در طی دو سال تیمارهای آبیاری پس از 50، 70، 100 و 120 میلیمتر تبخیر تجمعی معادل آبیاری پس از 55، 70، 80 و 90 درصد کاهش رطوبت خاک می باشد. اثر آبیاری بر ناخالصیهای غیر فندی و عوامل کیفی ریشه چون سدیم، پتاسیم، ؟؟؟ آمینه، قلیائیت ، خلوص عصاره و قند ملاس و همچنین بر مقادیر ازت، پتاسیم و فسفر دمبرگ چغندل قند معنی دار نبوده است. با بررسی نتایج آماری و توجه به تعداد دفعات آبیاری، تیمار آبیاری پس از 100 میلیمتر تبخیر تجمعی در 14 نوبت توصیه می گردد. این میزان تبخیر تجمعی معادل ؟؟ کاهش رطوبت خاک (حدود 80 درصد) می باشد. دور آبیاری در ماههای تیر و مرداد و نیمه اول شهریور برابر 10-8 روز و در ماههای اردیبهشت (نیمه دوم)، خرداد، و از نیمه دوم شهریور تا اواسط مهر که ابیاری ادامه دارد، 13-10 روز است.