محمدرضا یزدانی - کارشناس موسسه تحقیقات برنج کشور
فرداد فتح اله زاده - کارشناس موسسه تحقیقات برنج کشور
مسلم محمدشریفی - کارشناس موسسه تحقیقات برنج کشور
فریدون پاداشت - کارشناس موسسه تحقیقات برنج کشور

آبیاری از مهمترین عوامل مؤثر در تولید برنج می باشد، در حال حاضر روش آبیاری مورد استفاده برای این گیاه عمدتاً روش استغراقی می باشد که موجب مصرف آب به مقدار زیاد و پایین آمدن راندمان آبیاری می گردد . بررسی و تحقیقات ب عمل آمده در نقاط مختلف جهان از جمله آمریکا، فیلیپین، استرالیا، ژاپن و برزیل مؤید آن است که استفاده از روش آبیاری بارانی برای آبیاری گیاه برنج علیرغم کاهش نسبی محصول باعث افزایش راندمان آبیاری می گردد . با توجه به عدم وجود سوابق تحقیقاتی در این زمینه در ا یران، طرح مقایسه دو روش آبیاری بارانی و استغراقی جهت کشت مستقیم و نشایی دو رقم خزر و IR53236- 342 که اولی از نوع Lowland و دومی از نوعUpland می باشد . در طی دو سال متوالی ٧٦ و ٧٧ در موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت بصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی ب ا سه فاکتور آبیاری، روش کشت و نوع رقم هر کدام در دو سطح و سه تکرار در کرتهایی به مساحت ٣٦ مترمربع اجرا گردید . در روش آبیاری استغراقی عمق آب ٥ سانتیمتر در طول دورة رشد بوده و در روش آبیاری بارانی (با نصب تشتک تبخیر کلاسA در محل ) برابر صد درصد تبخیر از تشتک و با دو یا سه بار آبیاری در هفته بوده است . آب آبیاری در هر دو روش بوسیله کنتور اندازه گیری و ثبت شد . همچنین سایر پارامترها نظیر عملکرد و اجزای آن نیز اندازه گیری گردید.نتایج بدست آمده حاکی از این است که بترتیب در سال اول و دوم و میانگین دو سال، آب آبیا ری در روش بارانی 37/3 و 31/2 و 33/6 درصد کمتر از آبیاری استغراقی بوده است، لکن درصد کاهش عملکرد در این دو سال بترتیب در سالهای اول و دوم و میانگین دو ساله ١٥ و ٤٥ و ٣٠ درصد بوده است که ناشی از تأثیر ارتفاع و طول خوشه کوچکتر، درصد پوکی بیشتر، تعداد دانه در خوشه کمتر، تعداد پنجه کمتر، وزن هزار دانه کمتر، بیماری بلاست گردن خوشه بیشتر و زیادی علفهای هرز در روش آبیاری بارانی می باشد.