مسعود نیکوقدم - استادیار گروه اقتصاد دانشگاه بجنورد
لیدا گوهری - دکترای علوم اقتصادی
محمدعلی ابوترابی - استادیار اقتصاد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

رابطه عل6ی میان توسعه مالی و رشد اقتصادی در همه کشورها و همه شرایط، یکسان نیست. مهمترین عاملی که میتواند در شدت و حتی جهت5 این ارتباط نقشی تعیین کننده داشته باشد، وضعیت زیرساختارهای اقتصادی و اجتماعی یک کشور است؛ که یکی از مهمترین آنها، درجه باز بودن تجاری است. مقاله حاضر با استفاده از الگوی تصحیح خطای برداری،به انجام آزمون عل6یت سه متغیره میان رشد اقتصادی، توسعه مالی، و درجه باز بودن تجاری در ایران طی سالهای 1961 تا 2016 میپردازد. نتایج آزمون عل6یت سه متغیره نشان میدهدکه عل6یت معکوس از رشد اقتصادی به برخی از شاخص های توسعه مالی، به دلیللحاظ نکردن5 درجه باز بودن تجاری به عنوان یکی از زیرساختارهای مهم و کلیدی5اثربخشی5 توسعه مالی بر رشد اقتصادی است. به علاوه، شاخص5 نسبت دارایی های بانکهای سپرده پذیر به کل دارایی های سیستم بانکی و بانک مرکزی، بدون حضور5 درجه باز بودن تجاری ،عل6ت5 رشد اقتصادی نبوده است، درحالیکه در حضور5 درجه باز بودن تجاری،عل6یت5 آن برای رشد اقتصادی تایید شده است.

توسعه مالی، درجه باز بودن تجاری، رشد اقتصادی، عل6یت