شهرام کیانی - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه شهرکرد

بازدارنده های نیتریفیکاسیون (نیترات سازی) ترکیباتی هستند که اکسایش زیستی یون آمونی وم NH+4 به نیتریت NO2 را بواسطه کاهش فعالیت باکتری نیتروزموناس به تاخیر می اندازند. از جمله بازدارنده های معروف می توان به ترکیباتی از قبیل نیتراپیرین N-serve ، دی سیانودی امید DCD و 3و4- دی متیل پیرازول فسفات DMPP اشاره کرد. بازدارنده های نیتریفیکاسیون میزان نیترات خاک را کاهش داده و در نتیجه منجر به کاهش هدررفت نیتروژن از طری ق فرآیند نیترات زدایی و آبشویی می شوند. علاوه بر آن با کاربرد بازدارنده های نیتریفیکاسیون، کارایی مصرف نیتروژن افز ایش یافته و مقدار کود مصرفی و تعداد دفعات مصرف آن کاهش می یابد که این امر در نهایت منجر به مزایای اقتصادی و زیست محیط ی فراوانی می شود. همچنین مصرف بازدارنده های نیتریفیکاسیون می تواند میزان یون آمونیوم نسبت به نیترات را در محلول خاک افزایش داده و با کاهشpH ریزوسفر به دلیل ترشح پروتون در نتیجه جذب آمونیوم توسط ریشه منجر به افزایش حلالیت فسفر و عناصر کم مصرف کاتیونی و به تبع آن افزایش کارایی مصرف کودهای فسفره و غنی سازی محصولات کشاورزی شود. تحقیقات انجام شده نشان داده است کاربرد بازدارنده های نیتریفیکاس یون اثرات قابل ملاحظه ای بر ک اهش تصع ید گازهایی از قبیل4 CH و N2O از خاک به اتمسفر داشته است که این امر به لحاظ زیست محیطی دارای اهمیت زیادی است کاربرد بازدارند ههای نیتریفیکاسیون در سبزیها نیز دارای اثرا ت مثبت زیادی بوده و منجر به کاهش تجمع نیترات در اندامهای مصرفی آنها شده که این امر از نظر سلامت غذا دارای اهمیت زیادی است. اگرچه استفاده از بازدارنده های نیتریفیکاس یون در جهان قدمتی 50 ساله دارد اما این مواد تاکنون در کشاورزی ایران مورد استفاده قرار نگرفته اند. در مقاله حاضر سعی شده ضمن معرفی بازدارنده های نیتریفیکاسیون و اثرات مثبت آنها بر افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی، کاربرد این مواد و چشم انداز های پیش رو را به لحاظ مسائل اقتصادی و زیست محیطی در کشاورزی ایران مورد بررسی قرار دهد.

بازدارنده های نیتریفیکاسیون، کارایی مصرف نیتروژن، عملکرد، کیفیت