نوذر منفرد - استاد مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر.
مهسا فاطمی - استادیاربخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه شیراز.
کورش رضائی مقدم - دانشیاربخش ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه شیراز.
شهرام مقدس فریمانی - عضو هیات علمی موسسه آموزش و ترویج کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.

کشاورزی ارگانیک نوعی کشاورزی پایدار است که هدف آن ایجاد سیستم های تولیدی کشاورزی یکپارچه، نظام یافته و انسانی است که تضادی با منافع زیست محیطی و اقتصادی نداشته باشد. بدین منظور برگزاری دوره های آموزشی مرتبط با شیوه های کشاورزی ارگانیک در معرفی و تسهیل فرآیند پذیرش و ترویج بکارگیری این نوع کشاورزی توسط بهره برداران امری تاثیرگذار است. اولین گام در طراحی هر برنامه، شناسایی نیازهاست. از این رو هدف کلی پژوهش، نیازسنجی آموزشی کشاورزان استان بوشهر برای اجرا و توسعه کشاورزی ارگانیک می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل سه گروه شامل (1) کل کشاورزان استان در زمینه های زراعت و باغبانی (24345 نفر)، (2) کارشناسان و مدیران بخش اجرایی کشاورزی (359 نفر) و (3) متخصصین کشاورزی استان شامل اساتید و اعضاء هیات علمی دانشکده کشاورزی استان و مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر (120 نفر) هستند. با توجه به حجم جامعه آماری و استفاده از جدول تعیین حجم مورگان، 200 کشاورز، 90 نفر کارشناس و مدیر اجرایی و 30 نفر از متخصصین به عنوان نمونه های موردمطالعه به طور تصادفی انتخاب شدند. پژوهش حاضر با استفاده از پیمایش و ابزار پرسشنامه در بخش کمی و همچنین مصاحبه های متمرکز بر گروه و تحلیل محتوا در بخش کیفی انجام گرفت. روایی صوری و پایایی پرسشنامه از طریق گروهی از متخصصان کشاورزی و اجرای یک مطالعه راهنما خارج از نمونه اصلی موردتایید قرار گرفت. طبق یافته های بخش کیفی، 32 نیاز آموزشی برای کشاورزی ارگانیک استخراج گردیده و اولویت بندی شد. در بخش کمی نیز میزان اهمیت فعالیت های ارگانیک ، میزان دانش کشاورزان در خصوص فعالیت ها و میزان بکارگیری فعالیت ها توسط کشاورزان موردسنجش قرار گرفت. در پایان، پیشنهادهای کاربردی به هدف ارتقای سطح دانش و مهارت های کشاورزان استان برای اجرا و توسعه کشاورزی ارگانیک، و کاهش موانع و مشکلات آن ارائه شده است.

کشاورزی ارگانیک, کشاورزان, نیازسنجی آموزشی, دانش, مهارت