مسلم ثروتی - استادیار مرکز آموزش عالی شهید باکری میاندوآب، دانشگاه ارومیه
حمیدرضا ممتاز - دانشیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشگاه ارومیه

به­منظور شناسایی مناطق مستعد برای گیاه، ایجاد یک سامانه پشتیبانی تصمیم­گیری تناسب اراضی ضروری است. هدف از این پژوهش، توسعه یک سامانه ارزیابی تناسب اراضی بر اساس چارچوب فائو، با تعدادی از تغییرات لازم به­منظور مطابقت با شرایط محلی بود. برای این منظور یک مدل با قابلیت­های GIS ساخته شد و با استفاده از زبان برنامه­نویسی ویژوال بیسیک با تابع مدل­سازی ترکیب گردید. مدل توسعه­یافته بر اساس یک ساختار فرآیند تحلیل سلسله مراتبی عمل می­کند. برای راستی­آزمایی مدل، تعداد 60 خاکرخ در منطقه­ای به وسعت 3200 هکتار در منطقه آمل واقع در استان مازندران انتخاب گردید. چهارده ویژگی اراضی بر اساس نیازهای برنج و شرایط اقلیمی منطقه انتخاب و مقادیر آستانه آن­ها مشخص و نهایتا در 8 کیفیت اراضی گروه­بندی شد. نتایج آزمون F بین شاخص­های اراضی محاسبه­شده با روش فائو و سامانه پشتیبانی اختلاف معنی­داری در سطح احتمال 5 درصد نشان نداد. همچنین ضرایب تبیین محاسبه­شده بین شاخص اراضی و تولید واقعی برای روش فائو و سامانه پشتیبانی به­ترتیب 77/0 و 85/0 به­دست آمدند. از طرفی عملگر ترکیب نشان داد که درصد همپوشانی نقشه تناسب اراضی با نقشه تولید واقعی برای روش­های فائو و سامانه پشتیبانی به­ترتیب 86 و 4/95 درصد است. لذا روش سامانه پشتیبانی به­دلیل استفاده از کیفیت­های اراضی و در نظرگیری شرایط منطقه­ای نتایج مناسب­تری ارائه می­کند. نهایتا می­توان چنین اظهار نظر کرد که سامانه پشتیبانی تصمیم­گیری می­تواند به­عنوان یک ابزار پشتیبانی، کشاورزان و کارشناسان را یاری نماید.

آمل, تناسب اراضی به روش فائو, کیفیت اراضی, GIS, ویژوال بیسیک