رضا عاشوری زاده - دانشگاه آزاد اسلامی واحد امیدیه
رها حفیظی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد امیدیه

با توجه به نگرش کشورها در جهت بهره برداری بیشتر از منابع انرژی ، همواره صنعتگران با کوشش در جهت بهره گیری از تکنولوژی های نوین ، سعی در پایین آوردن هزینه های استحصال انرژی با توجه به اصل مهم صیانت از مخازن می نمایند . صنعت حفاری نیز بعنوان یکی از ارکان اصلی دسترسی به مخازن انرژی ، به نوبه خود در طی سالیان متمادی دچار دگرگونی و ظهور تکنولوژی های نوین در جهت کاهش هزینه های وارده بر کارفرما و مخازن گردیده است. گرداننده فوقانی یک موتور هیدرولیکی و یا الکتریکی می باشد که به صورت دستگاهی مجزا در دکل حفاری نصب می گردد و رشته حفاری و در نتیجه مته را به حرکت در می آورد. در نمای کلی می توان سیستم گرداننده فوقانی را که از سال 1982 میلادی به صنعت حفاری دنیا معرفی گردید ، به عنوان جایگزینی مناسب با مزیت های فراوان نسبت به لوله چند وجهی (کیلی) در نظر گرفت. این در حالی است که در ایران این سیستم با یک وقفه نسبتاً طولانی و در سال 2002 میلادی مورد توجه و بهره برداری واقع گردیده است. از طرفی با توجه به اینکه سیاست های شرکت ملی نفت ایران تجهیز کلیه دستگاه های حفاری به این سیستم جدید می باشد ، ضرورت تحقیق در جهت بررسی عملکرد این سیستم با توجه به هزینه های کلان آن قابل توجه و محسوس خواهد بود. بایستی توجه نمود که گرداننده فوقانی با حذف برخی از زمان های غیر مفید در طول عملیات حفاری ، نقش بسزایی در کاهش زمان حفر یک چاه ایفا می نماید و از این رو می توان گفت که سیستم ای حفاری با گرداننده فوقانی ، انجام عملیات حفاری را از طریق تسریع فرآیند بالا کشیدن تجهیزات از درون چاه و انتقال آنها به سطح دکل ، بسیار سریعتر نموده اند. در این مقاله ابتدا به بررسی گزارش های پایانی تعدادی از چاههای حفر شده در میدان نفتی اهواز به وسیله سیستم حفاری چرخشی و سیستم گرداننده فوقانی پرداخته شده است. سپس با در نظر گرفتن شرایط عملیاتی و حتی الامکان شرایط بحرانی یکسان از جمله وجود هرزروی های مشابه ، به مقایسه نتایج حاصل از انجام عملیات حفاری بوسیله هرکدام از این دو سیستم می پردازیم. بررسی های صورت گرفته نشان دهنده عدم موفقیت عملکرد گرداننده فوقانی با توجه به هزینه های بالای کاربری آن بوده و بنابراین ضرورت تغییر در نحوه گزینش و استقرار دکلها در این میدان کاملاً مشخص می گردد. همچنین در ادامه سعی برآن شده با بررسی عملکرد گرداننده فوقانی بعنوان یکی از مهمترین تکنولوژی های نوین صنعت حفاری ، نسبت به مزایا و معایب آن در صنعت حفاری ایران پرداخته شود.

صنعت حفاری ، گرداننده فوقانی ،سیستم حفاری چرخشی