علی جعفری
کورش کمالی
محمدحسین مهدیان
مرتضی منوچهری
فرهاد فخری
پرویز بیات

پخش سیلاب بر آبخوان نقش موثری در بهبود و حاصلخیزی خاک، ذخیره آب های زیرزمینی، احیا و تقویت پوشش گیاهی و جلوگیری از حرکت شن های روان دارد. اهمیت پخش سیلاب در ارتباط با منابع خاکی بیشتر از آن جهت است که ته نشینی مواد معلق با کیفیت خوب بر روی خاک های جوان و زمین های فرسوده آنها را به زمین های بارور تبدیل نموده و موجب رونق کشاورزی می شود. رسوبات آبرفتی نهشته شده در شبکه های پخش سیلاب اگرچه افق های معین خاک نیستند، ولی از آنجا که قادر به پرورش گیاهان بوده، خاک شناخته می شوند. ورود حجم زیادی از سیلاب محتوی املاح و بار معلق فراوان و ته نشینی این مواد در شبکه های پخش سیلاب موجب بروز تغییراتی در بعضی از خواص خاک می شود. در صورت مناسب بودن مواد معلق در سیلاب، پخش آن سبب افزایش حاصلخیزی خاک می گردد. همچنین از گل و لای و لجن انباشته شده در استخرها و شبکه های پخش سیلاب می توان به عنوان کود و ماده اصلاح کننده خاک ها استفاده نمود. در این تحقیق ضمن اندازه گیری برخی متغیرهای شیمیایی خاک در طول دوره زمانی مشخص، روند تغییرات حاصلخیزی خاک مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفت. لذا با انتخاب سه نوار اول عرصه ‮‭100‬ هکتاری پخش سیلاب نمونه برداری از سه لایه ‮‭15‬-،‮‭15-30 0‬ و ‮‭30-45‬ سانتی متری و آنالیز شیمیایی این نمونه ها، این روند در طول دوره رسوبگذاری بررسی شد. همچنین، به منظور تجزیه و تحلیل نتایج و مقایسه اثرات پخش سیلاب بر حاصلخیزی خاک در هر یک از نوارهای عرصه پخش سیلاب نسبت به شاهد و نیز بین نوارهای مختلف از نرم افزار ‭SPSS ‬و آزمون های آماری کروسکال والیس و تجزیه واریانس استفاده شد. بررسی نتایج تجزیه شاخص های درصد ماده آلی، درصد ازت کل، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب و ظرفیت تبادلی خاک، نشان داد که فقط ظرفیت تبادلی کاتیونی و میزان فسفر و پتاسیم قابل جذب بین نوارهای پخش سیلاب و عرصه شاهد اختلاف معنی دار وجود دارد و اختلاف بین دیگر شاخص ها معنی دار نبود. کلمات کلیدی: پخش سیلاب، تغییرات حاصلخیزی، تنگستان، بوشهر