حسن صادقی پناه
عبدالله حسینی
علیرضا آقاشاهی
حسین حسینی جنگجو
هوشنگ لطف الهیان
احمد میرهادی
فضل الله افراز
نادر اسدزاده
هدی جواهری بارفروشی
ژاله میرعبدالباقی
محمد بابایی
محمدحسین بنابازی
احمد ناجی
مظفر مهدی زاده
علیرضا کوچکی
کمال رضوی
فاطمه جوادی سیگارودی
بهروز خاموشی

بهصمنظور شناخت ارتباط عوامل فیزیولوزیک و متابولیک با بروز آسیت در جوجه های گوشتی آرین و همچنین بررسی اثر ترکیبات مختلف بنتونیت بر این عوامل، تعداد ‮‭200‬ قطعه جوجه آرین هم جنس (نر) و هم وزن در یک طرح کاملا تصادفی مورد آزمایش قرار گرفتند. جوجه ها در 7 روزگی بر اساس جیره غذایی به 5 گروه آزمایشی ‮‭40‬ قطعه ای تقسیم شدند: 1- شاهد (بدون بنتونیت)؛ 2- جیره حاوی بنتونیت سدیمی فرآوری شده با سولفات مس (%1 بر اساس ماده خشک)؛ 3- جیره حاوی بنتونیت سدیمی فرآوری نشده (%1 بر اساس ماده خشک)؛ 4- جیره حاوی بنتونیت کلسیمی فرآوری شده با سولفات مس (%1 بر اساس ماده خشک) و 5- جیره حاوی بنتونیت کلسیمی فرآوری نشده (%1 بر اساس ماده خشک). ‮‭40‬ قطعه جوجه در هر گروه آزمایشی به 4 قفس (تکرار) ‮‭10‬ قطعه ای تقسیم شدند. جیره غذایی و شرایط پرورش برای هر 5 گروه طبق کاتالوگ سویه آرین بود. مصرف خوراک و وزن بدن بصورت هفتگی، خونگیری از سیاهرگ بال در پایان هفته های چهارم، پنجم و ششم و کشتار و توزین پارامترهای قلب در پایان هفته های پنجم و ششم انجام شد. شاخص فشار سرخرگی (نسبت ‭RV/TV) ‬به عنوان مهمترین شاخص آسیت در سن ‮‭35‬ روزگی در گروه تغذیه شده با بنتونیت سدیمی سولفاته کمترین (‮‭0/24‬) بود و نسبت به گروه شاهد (‮‭0/29‬) تفاوت معنی داری داشت (‮‭0/05‬‭P<). ‬جیره دارای بنتونیت سدیمی سولفاته غلظت هورمون های T3 و T4 سرم خون (به ترتیب ‮‭251‬ و ‮‭872‬ نانوگرم در دسی لیتر) را نسبت به سایر جیره ها افزایش داد. درصد تلفات در گروه تغذیه شده با بنتونیت سدیمی سولفاته نسبت به گروه شاهد تمایل به کاهش داشت (‮‭0/10‬‭P<). ‬افزودن بنتونیت به جیره به ویژه از نوع سولفاته غلظت برخی متابولیت های مهم خون (گلوکز، تری گلیسرید، پروتیین تام و آلبومین) را افزایش داد که می تواند نشان دهنده بهبود جذب مواد مغذی در روده باشد. بطورکلی از بین چهار نوع بنتونیت استفاده شده در پژوهش حاضر بنتونیت سدیمی سولفاته اثرات مثبت و قابل توجهی در کاهش عوارض آسیت داشت و سه نوع دیگر نسبت به گروه شاهد مزیتی در رابطه با شاخص های آسیت نداشتند. کلمات کلیدی: جوجه گوشتی آرین، آسیت، بنتونیت، هورمون های تیرویید، متابولیت