سیدمحسن سیادت - کارشناس خاک شناسی مهندسی مشاور حاسب کرجی)
سیدحمید مصباح - عضو هئیت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس)

نتایج پژوهش های فراوان در مناطق مختلف نشان می دهد که با تغییر کاربری اراضی بر تعداد وشدت سیلاب افزوده می شود .در چند دهه اخیر هم زمان با تغییر کاربری های وسیع در حوضه رودخانه خشک شیراز ،تعداد و شدت سیلاب نیز افزوده شده است . بدیهی اس ت، تعیین ارتباط بین نوع کاربری و سیلاب در حوضه می تواند نقش مهمی درمدیریت فعلی و برنامه ریزی آینده آن داشته باشد. به این منظور زیرحوضه صد را با مساحت160/9کیلومترمربع در حوضه رودخانه خشک شیراز انتخاب گردید .ابتدا کاربری اراضی زیرحوضه براساس اطلاعات موجود برای سال های 1372 و 1382 تعیین شد.آنگاه براسا س روند تغییر ات در دهه های گذشته و درصد شیب ،مساحت کاربری ها برای سال 1392 پیش بینی شد.برای مقایسه تغییرات کاربری با سیل، با استفاده از روشSCSدبی حداکثر سیلاب در دوره های فوق محاسبه گردید. نتایج نشان داد که مساحت اراضی زراعی از2912/6 هکتار در سال 1372 به صفر در سال می رسد . در همین مدت وسعت اراضی مسکونی از 81/5 به 5215 هکتار افزایش و مرتع از 10420 به 5528 هکتار کاهش می یابد . در همین مدت ، میزان دبی حداکثر سیلاب با دوره بازگشت 50 ساله نیز از 89/8 FI 128/79 متر مکعب بر ثانیه خواهد رسید . یعنی در صورتی که سایر عوامل ا ثر گذار بر دبی سیلاب را ثابت فرض کنیم ، با تغییر کاربری از مرتع و زراعت به باغ و مسکونی ، دبی حداکثر سیلاب 50 ساله 43 درصد افزایش خواهد یافت . بنابراین چنانچه روند کنونی تغییر کاربری در حوضه ادامه یابد ، در سال های آتی باید شاهد وقوع سیلاب های با شدت بیشتری در شیراز بود

کاربری،سیلاب،مهارلو،روردخانه خشک،شیراز،صدرا