رضا سکوتی اسکوئی
محمدحسین مهدیان
جواد طاهری
منصور مهدیزاده

امروزه در مناطقی از کشور سیستم پخش سیلاب در حال بهره برداری می باشد و به نظر می رسد در طول زمان، با ورود حجم زیادی از سیلاب محتوای املاح و بار معلق فراوان، کارآیی این طرح ها را از لحاظ مهار سیلاب و تغذیه سفره آب زیرزمینی کاهش بدهد. از آنجایی که برآیند نتایج حاصل از پروژه های پخش سیلاب در نقاط مختلف متفاوت است، لذا ضرورت دارد تا روش مناسبی در راستای افزایش بهره وری این طرح ها ارایه گردد. این طرح با هدف بررسی و تعیین اثر پخش سیلاب بر روند تغییرات نفوذپذیری خاک در عرصه های پخش سیلاب بر آبخوان پلدشت واقع در استان آذربایجان غربی و در مقایسه با مناطق شاهد طی پنج سال مورد ارزیابی قرار گرفته است. تغییرات نفوذپذیری با اندازه گیری این متغیر در حد فاصل نوارهای اول، دوم و سوم نهرهای گسترش سیلاب که سیلگیری شده بودند و نیز در اراضی شاهد، با روش استوانه های مضاعف بررسی گردید. عمق رسوب از طریق نصب اشل های مدرج فلزی در نوارها تعیین شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، چنانچه داده ها دارای توزیع نرمال باشد از آزمون آماری ‭t ‬و در غیر این صورت از آزمون های ناپارامتری استفاده شد. نتایج نشان داده است میانگین نفوذپذیری با توزیع نرمال، در سال اول تا پنجم و نیز میانگین نفوذپذیری در نوارهای اول تا سوم به طور محسوسی کاهش یافته است. به این صورت که میزان نفوذپذیری سال اول با سال های چهارم و پنجم و سال های دوم و سوم نیز با سال های چهارم و پنجم به طور معنی داری متفاوت است. همچنین داده های نوار اول با داده های نوارهای دوم و سوم اختلاف معنی داری با هم دارند. میزان هدایت الکتریکی، پتاسیم تبادلی و منیزیم خاک نیز با نفوذپذیری همبستگی دارند. پراکندگی داده های مربوط به عمق رسوب در نوارهای پخش، نرمال نمی باشند لذا با استفاده از روش ‭Kruskal-Wallis ‬مشخص شد که داده های رسوب نوار اول با داده های نوارهای دوم و سوم و مقادیر عمق رسوب سال سوم با عمق رسوب سال های چهارم و پنجم ،اختلاف معنی داری با هم دارند. واژه های کلیدی: آذربایجان غربی، پخش سیلاب، نفوذپذیری، خصوصیات خاک، رسوب.