داود نیک نژآد - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی

برای رهایی از بحران کم آبی و تضمین تأمین مواد غذایی م یتوان مواد غذایی، بخصوص محصولات کشاورزی و دامی را که برای تولید آنها آب بیشتری لازم است را از کشورهای پر آب وارد نموده و در مقابل آن از آب موجود با در نظر گرفتن توسعه پایدار به تولیدات صنعتی و صادرات آنها بپردازند. این کشورها همچنین می توانند با در نظر گرفتن یک استراتژی مناسب، با آب کمتری که در اختیار دارند به تولید محصولات کشاورزی استراتژیک و با ارزش افزوده بالا اقدام نمایند تا علاوه بر تضمین امنیت غذایی مشکلات اقتصادی خود را نیز برطرف نمایند. برای پی بردن به مفهوم آب مجازی بهتر است بدانیم که تولید یک کیلوگرم گوشت گاو بطور متوسط حدود 15000 لیتر آب لازم دارد که وارد کردن این حجم زیاد آب به کشورهای خشک و نیمه خشک مقرون به صرفه و اقتصادی نیست در صورتیکه وارد کردن یک کیلوگرم گوشت از کشورهای پر آب به کشورهای کم آب به مراتب ارزانتر است. وارد کردن این مقدار گوشت به منزله وارد کردن معادل 15000 لیتر آب است که از آن به عنوان آب مجازی یاد می شود. اصطلاح آب مجازی از سال 1993 مطرح گردیده و مقدار آبی است که در فرایند تولید یک محصول کشاورزی یا دیگر کالاها از مرحله شروع تا پایان به مصرف می رسد. از تقسیمات آب مجازی می توان به آب سبز اشاره نمود که در فرایند تولید محصولات کشاورزی نقش اساسی دارد و کشورهایی که دارای بارندگی کافی یکنواخت و بموقع باشند از مزایای آب سبز برخوردار هستند و کشورهای خشک و کم آب با وارد کردن محصولات با نیاز آبی بالا نه تنها امنیت غذایی خود را تضمین، بلکه از آب موجود خود در جهت تولید محصولات استراتژیک، با ارزش افزوده بالاتر و سایر مسائل دیگر از جمله مسائل رفاهی و بهداشتی استفاده می نمایند

آب مجازی، امنیت غذایی، واردات، کشاورزی، کم آبی