رضا لاله زاری - دانشجوی کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی، گروه مهندسی آب، دانشگاه شهرکرد
سیدحسن طباطبایی - گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد
مجید خیاط خلقی - گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی آب و خاک، دانشگاه تهران
علی اکبر صبا - شرکت آب منطقه ای استان چهارمحال و بختیاری

در این تحقیق از مدل MT3D برای شبیه سازی انتقال نیترات در دشت شهرکرد استفاده شده است. بدین منظور از 10 چاه فعال در ناحیه آبرفتی آبخوان به مدت یکسال از تیرماه 1386 تا خرداد ماه 1387 بصورت ماهانه نمونه برداری انجام گرفت . ضرایب هیدرودینامیکی و شرایط فیزیکی دشت با اجرا و کالیبراسیون مدل کمی توسط مدلMODFLOW بدست آمده و در مدل کیفی جهت تخمین حجم عبوری جریان استفاده شده است . مدل برای رسیدن مقادیر نیترات محاسبه شده به اندازه گیری شده با واسنجی پارامترهای ضریب پخشیدگی مولکولی مؤثر، انتشارپذیری طولی و ضریب توزیع اجرا شد . مقادیر ضرایب فوق به ترتیب برای ضریب پخشیدگی مولکولی مؤثر صفر، انتشارپذیری طولی 5 و ضریب توزیع 0/0001 بدست آمد . نتایج تحلیل حساسیت نشان می دهد که مدل کیفی آبخوان دشت شهرکرد به تغییرات ضریب توزیع حساسیت بسیار پایینی دارد و تغییرات نیترات در آن کمتر در اثر فرایند جذب وواکنشهای شیمیایی صورت می گیرد. بیشترین حساسیت در افزایش و کاهش غلظت نیترات را مطابق انتظار می توان به منابع تغذیه و تخلیه نسبت داد. صحتسنجی مدل در دو ماه آخر شبیهسازی (اردیبهشت و خردادماه 1387 ) بجز در سه چاه مناطق روستایی صحت مدل را تأیید می کند. بیشترین غلظت نیترات در اثر تخلیه فاضلاب خانگی و تأثیر سیستم تصفیه فاضلاب در بخشهایی از جنوب دشت در نقشههای پهنهبندی مشاهده شد.

آب زیرزمینی، نیترات، مدلسازی، دشت شهرکرد MT3D