مهران زالی پور مداب - کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی از دانشگاه تهران، تهران، ایران

فرایند بازرسی به معنای تفتیش در سیستم اداری توسط دستگاه های نظارتی از جمله سازمان بازرسی کل کشور و به نیابت از آن بازرسی کل استان ها انجام می شود و در سیستم قضایی، دستگاه قضا برای کشف جرم و تحقیقات مقدماتی اقدام به بازرسیکیفری می کند. بدین سان، در پارهای از موارد، بازرسی اداری می تواند زمینه را برای تکمیل و ادامه فرایند دادرسی در دستگاه قضا فراهم نماید. ولی معنای فرایند دادرسی این ابهام را به وجود می آورد که، پاسداری از اصل قانونی بودن دادرسی کیفری، منحصراً در نزد مقامات قضایی و از مرحله دادسرا شروع می شود و با ماقبل آن تسری ندارد. شاید در نگاه اول با توجه به وظیفۀ ذاتی و مستمر سازمان، بر نظارت و بازرسی، این ابهام مورد پذیرش واقع شود اما با توجه به انعکاس جلوه های قانونی بودن دادرسی از سوی قانون اساسی و به تبعیت از آن قانون آیین دادرسی کیفری در سایر قوانین، این ابهام صرفاً ظاهری بوده و به حقوق متهم در هر مرحله ای از فرایند دادرسی خدشه ای وارد نخواهد کرد، همچنان که سکوت قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور به معنای نپذیرفتن این اصل نخواهد بود. در این پژوهش تلاش می گردد با تکیه بر اصول کلی حاکم بر دادرسی کیفری، جایگاه اصل قانونی بودن دادرسی، در سازمان بازرسی به درستی تبیین گردد.

بازرسی، نظارت، تفتیش، بازرسی اداری، بازرسی کیفری