فیروز مهجور - استادیار گروه باستان شناسی دانشگاه تهران
مهتاب اسلامی نسب - دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه تهران

شهر خرم آباد، مرکز استان لرستان، در رده ای میان سلسله کوره های زاگرس غربی قرار گرفته است. براساس منابع مکتوب و داده های حاصل از فعالیت های باستان شناختی، این منطقه، از دور ساسانی تا قرون شش و هفت هجری قمری، به نام شهر شاپور خواست، مشهور بوده است. شهر شاپور خواست، در دوران اسلامی به خصوص قرن ۴ هـ .ق که به عنوان مرکزیت سلسله آل حسنویه قرار می گیرد، اهمیت و اعتبار فراوانی می یابد. اهمیت این شهر در دوران اسلامی به حدی بوده که در بسیاری از متون سه تا هشت هجری قمری، نام این شهر در کنار نام مهمترین شهرهای ساسانیان ذکر شده است. مدارک و شواهد باستان شناختی مکشوف در اطراف و درون شهر خرم آباد نیز، مؤید این مطلب است. بقایای شاپور درخواست در بخش های جنوبی و جنوب شرقی خرم آباد، به خصوص در زیر محله قاضی آباد و اطراف مناره آجری یافت شده است. شیوۀ بررسی در این پژوهش، مطالعه منابع مکتوب؛ به ویژه متون تاریخی و جغرافیایی کهن و بررسی های خمیدانی باستان شناسی می باشد. در این مقاله هدف بر این است که به بررسی جغرافیای تاریخی و مکان یابی شهر شاپور درخواست، با تکیه بر متون کهن و بقایای باستان شناختی مرتبط با این شهر پرداخته شود.

شاپور خواست، متون کهن، بقایای باستان شناختی، جغرافیای تاریخی، دوران اسلامی، خرم آباد