علیرضا عابدی سرآسیا - عضو هیئت علمی گروه و فقه و مبانی حقوق دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد،

در حالی که تاثیر پیامهای پنهانی در فرهنگ عمومی و بعضا0 مجامع علمی در چالش بین اثبات و انکار قرار دارد اما کاربرد آنها در تبلیغات، نمایشهای تلویزیونی، فیلمها، موسیقی ها و رمانها به شدت رو به افزایش است. اثبات تاثیر این پیامها بر عهده علوم تجربی و روانشناختی است اما بر فقها و حقوق دانان لازم است که حکم مسأله را -با فرض اثرگذاری- بررسی نمایند و تمهیدات وضع قوانین مناسب را فراهم آورند. در پژوهش حاضر، با روش توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، زمینه های ارتباط مسأله نهان سازی با فقه اسلامی و قوانین ایران، شناسایی شده و حکم تکلیفی تحریک زیرآستانه ای و مسؤولیتهای مدنی و کیفری ناشی از آن بررسی شد. براساس یافته های این پژوهش، نهان سازی5 پیامهای سودمند با رضایت مخاطب اغلب جایز بوده، و اخفای پیامهای مجرمانه، ممنوع است و در صورت تحقق عمل مجرمانه توسط مخاطب در اثر تحریکات زیرآستانه ای، شخص محرّک بسته به شرایط، میتواند معاون یا مسؤول اصلی جرم تلقی گردد. همچنین تاثیر محرکها بر أعمال حقوقی مخاطب با تحقق عناوینی نظیر اجبار، اکراه، غرور، غبن یا تدلیس موجب احکام خاصی میگردد.

محرکهای زیرآستانه ای، پیام های پنهان، تبلیغات زیرآستانه ای، تلقین سابلیمی، پیامهای وارونه، وارون نگاری صوتی، پیام های وارون نگاری شده.