سروش جعفری - دانشآموخته کارشناسی ارشد علوم و فنون مرزبانی،
علی اوصانلو - استادیار جغرافیا، دانشگاه علوم انتظامی امین،
حسین علیزاده - استادیار حقوق بینالملل، دانشگاه علوم انتظامی

رودخانه مرزی بالهارود یکی از رودخانه‌های مرزی بین ایران و جمهوری آذربایجان است که تغییرات صورت گرفته در مسیر حرکت این رودخانه در طی سال‌های گذشته باعث به وجود آمدن مشکلاتی در نوار مرزی هنگ مرزی گرمی شده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تغییر مسیر رودخانه مرزی بالهارود و تأثیر آن بر امنیت مرزنشینان منطقه هنگ مرزی گرمی می‌باشد. تحقیق حاضر از نوع کاربردی است که به روش توصیفی- پیمایشی انجام‌گرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل سه گروه؛ کارکنان فرماندهی مرزبانی استان اردبیل به تعداد 45 نفر، کارکنان شاغل در بخش امنیتی فرمانداری شهرستان گرمی و استانداری اردبیل و متخصصین حوزه امور آب مغان و شرکت آب منطقه‌ای اردبیل 45 نفر و خبرگان محلی (دهیاران و اعضای شوراهای) ساکن در روستاهای مرزی محدوده موردمطالعه 45 نفر بودند که با استفاده از جدول مورگان برای هرکدام حجم نمونه به تعداد 40 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته می‌باشد که روایی آن به‌صورت صوری توسط خبرگان و کارشناسان مرتبط با موضوع مورد تائید قرار گرفت و پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ با میزان 70/0 که نشان از پایایی مناسبی است به‌دست‌آمده است. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و GIS با آزمون‌های رگرسیون ساده انجام‌گرفته است. نتایج یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که تغییر مسیر رودخانه بالهارود بر امنیت حوزه هنگ مرزی گرمی تأثیر دارد و همچنین تغییر مسیر رودخانه مرزی بالهارود بر ترددهای غیرمجاز، تخریب زیرساخت‌ها و اقتصاد مرزنشینان در حوزه هنگ مرزی گرمی تأثیر مستقیم معناداری دارد. تغییر مسیر رودخانه مرزی بالهارود موجب ترددهای مرزی غیرمجاز مرزنشینان جمهوری اسلامی ایران و موجبات تخریب زیرساخت‌های مرزی شده است و همچنین با از دست رفتن اراضی در محدوده موردمطالعه براثر فرسایش و تغییر مسیر رودخانه مرزی بالهارود موجب شده است که مرزنشینان جمهوری اسلامی ایران در منطقه جهت توسعه فعالیت‌های کشاورزی و تولیدی، اقتصادی با مشکلات جدی روبرو شوند.

رودخانه مرزی بالهارود, امنیت مرزنشینان, هنگ مرزی گرمی