حسن رضایی هفتادر - دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران
محمد علی اسماعیلی - سطح چهار حوزه علمیه قم
رحمان عشریه - استادیار و عضو هییت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

رجال‌پژوهان اهل سنّت در مورد مؤثر بودن اخلاقیات راوی و خبرگی او در پذیرش روایاتش هم‌فکر هستند ولی در مورد نقش گرایش عقیدتی راوی در اعتبارسنجی او اختلاف نظر دارند. در همین راستا این نوشتار، سه اصطلاح «رافضی، ناصبی، شیعی» که مرتبط با گرایش عقیدتی راویان هستند را در کتب رجالی اهل سنّت بررسی کرده است تا مشخص شود آیا این سه اصطلاح در نزد رجال‌پژوهان اهل سنّت در اعتبارسنجی راویان منتسب به این سه اصطلاح مؤثر بوده‌اند یا خیر؟ بررسی‌ها نشان داد این سه اصطلاح، در توثیق و تضعیف راویان نقش به سزایی داشته‌اند. البته این نقش‌ها، بحث‌برانگیز و در مواردی به دور از تعصب نبوده است، چرا که عملکرد آنان یکسان نبوده و راویان منتسب به رافضی را اکثراً تضعیف کرده‌اند ولی راویان منتسب به ناصبی را اکثراً توثیق کرده‌اند و این نشانگر آن است که آنان برای برخی صحابه، اهمیّت ویژه قائل شده و اهانت به آنان را خط قرمز خودشان دانسته ولی اهانت به عدّه دیگر را مهم و حائز اهمیت ندانسته‌اند.

شناخت خدا با خدا, اعرفوا الله بالله, شناخت حصولی, شناخت حضوری