وحید دهنوی - دانشجوی دکتری حقوق بینالملل عمومی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
مصطفی تقی زاده انصاری - (نویسنده مسئول) استادیار حقوق بین الملل ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
فتح الله رحیمی - استادیار حقوق بینالملل، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

سردار قاسم سلیمانی در حمله پهباد امریکایی به فرودگاه بغداد در بامداد جمعه ۱۳ دی ۱۳۹۸ ترور شد. در این حمله ابومهدی المهندس از فرماندهان گروه شبهنظامی عراقی حشدالشعبی بههمراه ۱۰­ تن دیگر به شهادت رسیدند. وزارت دفاع امریکا اعلام کرد که دستور این حمله هوایی را دونالد ترامپ، رئیس جمهوری و فرمانده کل قوای این کشور صادر کرده است. این موضوع به­دلیل پیامدهای مختلف داخلی و جهانی از لحاظ موازین بینالمللی قابل تحلیل­و­بررسی است. در این مقاله نویسنده با انجام مصاحبه با اساتید مطرح حقوق بینالملل ایران، سعی در تبیین این مسئله داشته است که اولا: امریکا مطابق پیشنویس مسئولیت بینالمللی دولت­ها مصوب ۲۰۰۱ کمیسیون حقوق بینالملل، دارای مسئولیت بینالمللی است یا خیر. ثانیا: اینکه ج.ا.ایران از چه طرقی میتواند به احقاق­ حق و اقامه دعوی حقوقی بپردازد. فرضیه پژوهش نشان میدهد که عناصر فعل متخلفانه امریکا وفق ماده ۲ پیشنویس مزبور قابل احراز و مسئولیت بینالمللی متوجه این کشور است و ج.ا.ایران میتواند جهت اقامه دعوی به برخی مراجع بینالمللی و داخلی مراجعه نماید و در مواردی که حصول نتیجه از طریق مراجع ذی­صلاح مقدور نباشد، میتوان با توسل به دکترین خودیاری، احقاق حق نماید.

مسئولیت بینالمللی دولت, مراجع بینالمللی, مراجع قضایی داخلی, خودیاری, اقدام متقابل