بهمن رحیم زاده - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
ایوب ویسی نیا - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان
میکله لوسترینو - گروه زمین شناسی، دانشگاه ساپینزا، روم، ایتالیا
ساموئله آگوستینی - انستیتو علوم زمین و منابع معدنی، CNR، پیزا، ایتالیا

تعداد چهارده آتشفشان الترابازیک به سن کواترنری در غرب نوبران فوران یافتهاند که از نظر ساختاری در لبه غربی زون ایران مرکزی و به فاصله اندکی از زون سنندج-سیرجان واقع شدهاند. ترکیب مواد آتشفشانی به طور عمده از گدازههای روانرو و در مواردی از مواد آذرآواری تشکیل شده است. براساس مطالعات پتروگرافی و ژئوشیمی این مجموعه در دو دسته "نفلینیت و ملیلیتنفلینیت" قرار می-گیرند. از ویژگیهای این سنگهای نفلینیتی مقدار SiO۲ پایین، مقدار بالای CaO و MgO، تهیشدگی نسبی از HFSE و غنیشدگی از LILE است که احتمال تشکیل این سنگها از یک منشا غنی شده را نشان میدهد. آنومالی منفی Ti و Nb در نمودارهای عنکبوتی شواهد مرتبط با فرورانش را مطرح میکند. سرشت ماگمای غرب نوبران آلکالن از نوع سدیک است که در یک محیط داخل صفحه ای تشکیل شده است. شواهد ژئوشیمیایی نشان میدهد که ماگما از گوشته گارنت لرزولیتی غنی شده با ذوب بخشی ۱ تا ۳ درصدی در ژرفای ۹۰ تا ۱۱۰ کیلومتری مشتق شده است. وجود کلسیت گوشتهای، آپاتیت کلسیمدار و پرووسکیت به همراه مقدار بالای CaOو MgO در ترکیب سنگها و مشابهت با نمونههای مشابه دنیا، وجود مولفه کربناتیتی را تایید میکند که عامل تحول ماگماتیسم جوان غرب نوبران میتواند ناشی از متاسوماتیسم کربناتیتی باشد

نفلینیت, کربناتیت, کواترنری, نوبران, ایران مرکزی