ریحانه ایوانی
حسین میرسیدحسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد
غلامرضا ثواقبی - استادیار گروه مهندسی علوم خاک و استادیار گروه مهندسی علوم خاک دانشجو
شهرزاد یقطین - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشکده مهندی علوم خاک دانشکده آب و خا

این تحقیق بر روی یک نمونه خاک که از مجاورت کارخانه کنستانتره روی در استان زنجان تهیه شده بود، انجام پذیرفت. سه نوع کود آلی مورد بررسی شامل کود دامی، لجن فاضلاب و کمپوست زباله شهری در دو سطح 1/25و2/5٪ و شاهد در نظرگرفته شد.خاکهای تیمار شده به مدت 8 هفته در رطوبت ظرفیت زراعی و درجه حرارت C 25 تحت انکوباسیون قرار گرفتندونمونه های فرعی در فواصل صفر، 4 و 8 هفته از خاکها برداشته شد و مورد آنالیز قرار گرفتند. بعد از دوره انکوباسیون، کشت گلدانی نیز صورت گرفت که تیمارهای اعمال شده همانند مرحله انکوباسیون بوده و پس از گذشت 60 روز از کشت گیاه ذرت در خاک تیمار شده با مواد آلی فوق، گیاه برداشت شده و میزان عملکرد و میزان سرب و کادمیوم جذب شده در گیاه و میزان قابل جذب آنها در خاک در زمانهای قبل و بعد از کشت اندازه گیری شد. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 6 تیمار در 4 تکرار به همراه شاهد(کلا 28 گلدان)به اجراء در آمد. غلظت عناصر به روش لیندزی و نورول( استخراج باDTPA) و قرائت توسط دستگاه جذب اتمی صورت پذیرفت. نتایج بدست آمده با استفاده از نرم افزارSAS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.نتایج بدست آمده از آزمایشات فوق نشان داد که بیشترین میزان کادمیوم قابل استخراج با DTPA مربوط به تیمار شاهد و لجن فاضلاب شهری در زمان صفر و کمترین آن مربوط به کود دامی در زمان 8 هفته بود و تیمار کمپوست زباله شهری در زمان صفر و کود دامی در زمان 8 هفته به ترتیب بیشترین و کمترین میزان سرب را بین تیمارهای کودی نشان داد و نتایج کشت گلدانی نشان داد که بیشترین میزان کادمیوم مربوط به لجن فاضلاب بود و سرب نیزقابل قرائت توسط دستگاه جذب اتمی نبود. آنالیز خاک بعد از کشت گلدانی نیز با مرحله انکوباسیون در مورد هر دو عنصر مطابقت داشت. به طور کلی با توجه به تاثیر دو گانه مواد آلی در تشکیل همتافتهای محلول عناصر می توان تاثیرماده آلی در این آزمایش را یک تاثیر کاهش دهنده در جذب عناصر فوق به وسیله گیاه دانست. افزایش فراهمی عناصر ناشی از مصرف این تیمار در خاک را می توان به غنی بودن خود کود از عناصر کم مصرف و همبستگی مثبت عصاره گیری مانند DTPA با عصاره گیری بخش آلی خاک مربوط دانست.

کمپوست زباله شهری، لجن فاضلاب شهری، کود دامی، عناصر سنگین، ذرت