علیرضا سرداری زارچی - استادیار پژوهشکده باستانشناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
سمیرا عطارپور - دانشجوی کارشناسی ارشد باستان شناسی دانشگاه نهران

ظهور فرهنگ ایلامی و شکل­گیری حکومت در این دوره در جنوب غرب ایران، فارغ از مدارک تاریخی، مسئله­ای است که از منظر مدارک باستان­شناختی در سال­های اخیر چندان موردتوجه قرار نگرفته و صرفا به یافته­های حاصل از شوش و چند مکان دیگر محدوده مانده است. کاوش­های لایه­نگاری سال­های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸ در محوطه باستانی سنجر در شمال خوزستان، مدارکی از این دوران را آشکار ساخته که شامل معماری، سفال، مهر و نمونه­هایی جهت تاریخگذاری رادیو کربن می­شود. این آثار در دو گمانه A و E بهدستآمده که اطلاعات مفیدی را در مورد گاه­نگاری شمال دشت شوشان، پراکنش لایه­های سکونتی و چگونگی ارتباط با شوش ارائه داده است. یافته­های کاوش نشان می­دهد که با تداوم سکونت در دوره آغازایلامی، این محوطه احتمالا در دوره شوش ۴ دچار وفقه استقراری می­شود و سپس در دوره شیماشکی دوباره مسکونی شده که تا سوکل­مخ و ایلام میانی ادامه می­یابد.

تپه سنجر, دشت شوشان, آغاز ایلامی, ایلام, شیماشکی