محمد حسینی - پژوهشکده علوم و صنایع غذایی- مشهد
حسین رحیمی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی-مشهد

به منظور مطالعه اثر تنش رطوبت بر گل­آوری و عملکرد زعفران، پژوهشی در سال­های۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان گناباد اجرا شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی و با پنج تیمار( ۷۰% ظرفیت زراعی ،۶۰% ظرفیت زراعی، ۵۰% ظرفیت زراعی، C۱ و C۲ )  و ۴ تکرار در نظر گرفته شد. ویژگی­های کمی مورد مطالعه شامل تعداد گل، وزن تر گل، وزن خشک کلاله، تعداد بنه­های خواهری در پایان دوره، وزن بنه­ها در پایان دوره، مقدار پوشال پیازها و وزن خشک برگ­ها و ویژگی­های کیفی نیز شامل اندازه­گیری پیکروکروسین،کروسین و سافرانال بودند. نتایج نشان داد که با افزایش تنش رطوبت ویژگی­های کمی زعفران کاهش و شاخص­های کیفی آن بهبود یافت. با افزایش روند خشکی، مقادیر ویژگی­های کمی کاهش یافتند که بطور مکرر در گیاهان زراعی دیگر نیز گزارش شده است. از طرف دیگر، افزایش تنش رطوبت همراه با تجمع مواد موثره در گیاهان است و تاکید بر همبستگی منفی بین خصوصیات کمی و کیفی می­باشد و تعداد و وزن بنه­ها با افزایش تنش رطوبت کاهش نشان داده است. همچنین تعداد گل در واحد سطح در ظرفیت زراعی، ۷۰ درصد از سایر تیمارها بیشتر بود. کلاله خشک زعفران که همان زعفران اقتصادی می­باشد نیز در ظرفیت زراعی، ۷۰ درصد از سایر تیمارها بیشتر بود که البته با تیمار چهار مرتبه آبیاری تفاوت معنی­داری را نشان نداد. در تیمار ۷۰ درصد اکثر ویژگی­ها، برتری نشان داده اما معنی­دار نبوده است و از آنجایی که چهار مرتبه آبیاری منطقی­تر به نظر می­رسد این تیمار توصیه می­شود.چهار مرتبه آبیاری همان عرف محل باضافه یک مرتبه آبیاری در نیمه مرداد می باشد که اثرات مثبت سودمندی بر عملکرد زعفران خواهد داشت.

بنه, پیکروکروسین, تنش رطوبت, سافرانال, کلاله, کروسین