علیرضا شهدادی - گروه علوم دامی دانشگاه فردوسی مشهد
محمدمهدی شریعتی - گروه علوم دامی دانشگاه فردوسی مشهد
محمدرضا نصیری - گروه علوم دامی دانشگاه فردوسی مشهد
سعید زره داران - گروه علوم دامی دانشگاه فردوسی مشهد
داوودعلی ساقی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

زمینه مطالعاتی: طول عمر تولیدی و ماندگاری گاوهای شیری در گله، از مهمترین موضوعات در پرورش گاو شیری می باشد که اخیرا مورد توجه بیشتری قرار می گیرد. هدف: در این مطالعه، از رکوردهای طول عمر و حذف گاوهای هلشتاین ایران برای بررسی دلایل حذف و سازه های موثر بر آن و نیز تعیین تابع توزیع بقاء استفاده شد. روش کار: داده های ۹۷۱۴۲۸ راس گاو هلشتاین مربوط به ۳۸۷۲ گله که توسط مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور طی سال های ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۲ جمع آوری شده بود، استفاده گردید. برای بررسی سازه های موثر بر حذف (فصل زایش، سن هنگام اولین زایش، شکم زایش، مرحله شیردهی و تولید شیر) از رگرسیون لجیستیک و برای تعیین تابع توزیع بقاء از معادله کاپلان - میر استفاده شد. داده ها با استفاده از رویه های lifetest و logistic نرم افزار SAS نسخه ۲/۹ و R بسته survival تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: نتایج نشان داد که ناهنجاری های تولید مثلی شایع ترین دلیل حذف گاوهای هلشتاین (۶۱/۲۳ درصد) بود. سازه های مورد بررسی در این مطالعه تاثیر معنی داری بر خطر حذف گاوهای هلشتاین داشتند (۰۱/۰>P). با افزایش شکم و سن هنگام اولین زایش و با کاهش تولید شیر، خطر حذف افزایش یافت. برآوردهای به دست آمده از تابع توزیع بقای کاپلان - میر نشان داد که تا روز ۱۳۰۵ از طول عمر حدود ۲۵ درصد از گاوهای هلشتاین مورد بررسی از گله ها حذف شدند. همچنین ۵۰ و ۷۵ درصد از گاوها به ترتیب دارای طول عمر ۲۰۶۸ و ۲۹۴۲ روز بودند. نتیجه گیری نهایی: با توجه به نرخ بالای حذف در گله های کشور، به منظور افزایش طول عمر و بقای گاوهای هلشتاین لازم است که شرایط محیطی و مدیریتی گله ها بهبود یافته و نسبت به کنترل سازه های موثر بر حذف، پیشگیری و درمان بیماری ها اقدام شود. همچنین طراحی برنامه­های انتخاب در گاو­های شیری بر اساس صفات مربوط به سلامتی، باروری و ورم پستان توصیه می شود.

طول عمر, حذف, تابع بقاء, گاوهای هلشتاین ایران