مینا پارسایی - کارشناس ارشد پرستاری سلامت جامعه، دانشکده پرستاری و مامایی، دانشگاه آزاد اسلامی، علی آباد کتول، ایران

مقدمه: بیماری دیابت از بیماری های مزمن نسبتا شایع در دنیا می باشد . مدل فرآیند موازی توسعه یافته بر مبنای انگیزش ترس بنا شده است. بنابراین می تواند درپیشگیری و کنترل بسیاری از رفتارهای پرخطر قبل از مواجه ه با عامل خطر و یا بعد از روبرو شدن با آن، نقش موثری ایفا کند. از انجایی که مهمترین اصل در بیماری دیابت خودکنترلی و مراقبت از خود برپایه تبعیت از رژیم دارویی و غذایی در بیماران دیابتی می باشد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر الگوی فرآیند موزای توسعه یافته بر ارتقاء سلامت بیماران دیابتی انجام شد.روش کار: این مطالعه مروری براساس مقالات پایگاه های داخلی و خارجی که اکثر مقالات خارجی از پایگاه پاب مد و اسکوپوس، گوگل اسکولار می باشد. از بین ۶۷ مقاله مرتبط که براساس کلید واژه های الگوی بهداشتی، فرآیند موازی، فرآیند توسعه یافته، خودکارآمدی، خودمراقبتی، تبعیت از رژیم دارویی و رژیم غذایی، ارتقاء سلامت، کیفیت زندگی جستجو شد.یافته ها: این الگو براساس ترس و ایجاد انگیزه ایجاد شده است. این الگو موجب افزایش تبعیت از رژیم غذایی، رژیم دارویی، ارتقاء سلامت بیماران دیابتی می گردد. زیرا این الگو بر مبنای انگیزش می باشد. اگر بیماران عوارض و تهدیدهای ناشی از بیماری را بدانند بهتر می توانند از خود مراقبت نمایند. نتیجه گیری: مدل فرآیند موازی توسعه یافته بر مبنای انگیزش ترس بنا شده است. بنابراین می تواند درپیشگیری و کنترل بسیاری از رفتارهای پرخطر قبل از مواجه ه با عامل خطر و یا بعد از روبرو شدن با آن، نقش موثری ایفا کند. براساس مدل برای اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده افراد باید ابتدا احساس خطر نمایند. سپس بعد از درک مسئله رفتارهای لازم را پیش بینی و بعد از ارزیابی منافع و موانع تصمیمات لازم را اتخاذ نمایند.. در واقع ترس از تهدید موجب می شود افراد برای مقابله با خطر بهداشتی ، راه کارهایی را اتخاذ کنند. در صورت تحقق ارزیابی تهدید و به دنبال آن ارزیابی کارآمدی راه کارها، احتمال تغییر نگرش، قصد رفتاری و رفتار بیشتر خواهد شد.

مدل فرآیندموازی توسعه یافته، ارتقاء سلامت ، دیابت