عبدالحسین صالحی سروک - دانشجوی دکترا، گروه آلودگی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران
علی المدرسی - دانشیار، گروه سنجش از دور و GIS، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران
سید ابوالقاسم میر حسینی - استادیار، گروه آلودگی محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران
مسعود شیشه بر - دانشیار، گروه شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، یزد، ایران
علی اکبر جمالی - دانشیار، گروه سنجش از دور- GIS و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد، میبد، ایران
عبدالحسین کنگازیان - استادیار، گروه زمین شناسی، دانشکده مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

با توجه به افزایش مصرف آب شرب در جهان، تلاش برای به کارگیری راهکارهای جدید برای دست یافتن به مقدار مناسب آب با کیفیت مطلوب لازم است. یکی از مسائل عمده ای که اکثر صنایع از جمله صنعت آب با آن مواجه اند، خورندگی و رسوب گذاری است. این پژوهش به منظور بررسی عوامل رسوب گذاری و خورندگی منابع تامین و توزیع آب شرب شهر سوق در استان کهگیلویه و بویراحمد انجام شد. در این پژوهش با استفاده از شاخص های لانژلیه، رایزنر، پوکوریوس و تهاجمی به صورت مطالعه توصیفی به منظور تعیین پتانسیل خوردگی و رسوب گذاری آب شبکه آب رسانی، اطلاعات شیمیایی و فیزیکوشیمیایی ۸۴ نمونه آب مربوط به چاه های تغذیه، مخازن آب و شبکه آب رسانی اختصاصی این منطقه استفاده شدند. نمونه ها بین سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۵ توسط شرکت آب و فاضلاب شهری استان جمع آوری و آنالیز شدند. با توجه به این اطلاعات، اندیس های لانژلیه، رایزنر، پوکوریوس و تهاجمی برای این نمونه ها محاسبه شد و یافته های به دست آمده از به کارگیری شاخص های فوق نشان داد که متوسط شاخص ها به ترتیب ۶۳/۰±۵۹۸/۰ خوردگی کم تا متوسط، ۷۹۷/۰± ۴۷۰/۸ خوردگی کم تا متوسط، ۲۸۶/۰±۴۷۲/۷ خوردگی کم تا متوسط و ۲۲۷/۰± ۰۱۵/۱۲ تهاجمی ملایم یا خوردگی خیلی کم بود. منابع تامین آب منطقه بررسی شده دارای خوردگی کم تا متوسط بودند و اندکی تمایل به ایجاد رسوب پوسته تخم مرغی داشتند. آب شرب شهر سوق در مسیر انتقال آب شرب مشترک شهر دهدشت و سوق در فاصله ۱۷ کیلومتری از محل منابع تامین آب مشترک (چاها) از مخزن ذخیره تپه سپاه (مشترک شهر دهدشت و سوق) مجزا شده و به فاصله ۱۵ کیلومتر توسط خط انتقال و ایستگاه پمپاژ آب به سمت شهر سوق هدایت می شود. میانگین مقدار شاخص های خورندگی و رسوب گذاری شبکه اختصاصی تامین و توزیع آب شهر سوق (لانزلیه، رایزنر، پوکوریس وتهاجمی) به ترتیب ۶۳/.، ۸/۶، ۲۸/۷ و ۸/۱۲ به دست آمد که تمایل به رسوب، به طور متوسط تمایل به ته نشست CaCO۳، غیرتهاجمی است. علی رغم این واقعیت که pH متوسط منابع تامین آب مشترک هر دو شهر ۷۸/۷ بود. در فصل تابستان pH آب شبکه اختصاصی شهر سوق به ۵/۸ افزایش یافت. مقدار و میانگین مقدار شاخص های خورندگی و رسوب گذاری شبکه اختصاصی آب رسانی شهر سوق در فصل گرم سال نشان می دهد که آب این شبکه تمایل به رسوب دارد. بر اساس یافته های این بررسی میانگین دمای آب شبکه آب رسانی اختصاصی در این ۱۵ کیلومتر انتقالی که شامل خط انتقال و مخازن ذخیره فلزی روکار هستند، حدود۱۰ درجه سلسیوس افزایش دما داشته است. این افزایش دما ناشی از دمای محیط بیش از ۴۸ درجه سلسیوس و گرم شدن آب در مخازن ذخیره فلزی و خط انتقال فولادی روکار در اجزای شبکه آب رسانی آب اختصاصی شهر سوق هستند که این تغییر فیزیکی آب یا دما عامل اصلی تشکیل رسوب است.

رسوب, دما, شبکه توزیع, شاخص اشباع لانژلیه, رایزنر, پوکوریس