محمدحسین علیزاده - استاد، گروه بهداشت و طب ورزشی، دانشکده تربیتبدنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران )نویسنده مسئول(
محمد کریمی زاده اردکانی - ستادیار، گروه بهداشت و طب ورزشی، دانشکده تربیتبدنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

 پژوهش حاضر با هدف بررسی همهگیرشناسی آسیبهای ورزشی دانشآموزان ایران انجام شده است. در این پژوهش ۶۳۰۰ دانشآموز دختر وپسر ۱۲-۱۶ سال درحالتحصیل در مقطع راهنمایی، از شهرهای تهران، کرج، یزد، خرمآباد، ساری، شهرکرد، بندرعباس، مشهد و تبریز شرکت کردند. آنها بهمدت یک سال تحصیلی بررسی شدند و آسیبهایشان با استفاده از فرم جمعآوری اطالعات و به شیوه آیندهنگر ثبت شد. برای تجزیهوتحلیل دادهها از آمار توصیفی و از جدول متقاطع برای مقایسه متغیر ها با توجه به جنسیت استفاده شد. بیشتر آسیب دانشآموزان پسر در ۱۴ سالگی )۳/۵۶ درصد( و دختران در ۱۳ سالگی )۴/۳۲ درصد( بود. یافتهها نشان داد که ۴۵۷ نفر از دانشآموزان )۴۲/۱۰ درصد( دچار آسیب شدند که از این میان بیشترین میزان آسیب در دانشآموزان دختر )۴/۶۲ درصد( در خارج از زنگ ورزش )۴/۳۵ درصد( و درزمان حضورنداشتنمعلم ورزش )۶۷ درصد(روی دادهبود، اما در دانشآموزان پسر، ۴/۴۵ درصد از آسیبها در زنگ ورزش و در حضور معلم ورزش )۶/۶۱ درصد( اتفاق اتفاده بود. دختران در کالسهای با جمعیت باالتر در خطر آسیبدیدگی بیشتر بودند )۴۹ درصد(؛ حالآنکه پسران در کالسهای با جمعیت کمتر آسیب بیشتر داشتند )۶/۳۹ درصد(. از میان رشتههای گوناگون ورزشی، بیشترین میزان آسیب در پسران در رشتههای فوتبال )۶۹ درصد( وفوتسال )۶/۱۱ درصد( و در دختران در رشتههای والیبال )۲/۱۷ درصد( و هندبال )۷/۴ درصد( بود. بیشتر آسیبها در کالسهایی با جمعیت زیاد روی داده بود. دانشآموزان آسیبدیده هیچگونه سابقه فعالیت ورزشی نداشتند و با سابقه کمتر آسیبهای بیشتری داشتند. بیشتر آسیبهای پسران در زنگ ورزش و در دختران در هنگام فعالیتی غیر از ورزشکردن روی داده بود. بهنظر میرسد با تمرکز بر حضور معلمان ورزش در ساعات ورزش و رشتههای ورزشی موردعالقه آنان و افزایش زمان فعالیت به شکل برنامههای مناسب پیشگیری، در زمان فعالیت و غیرورزش بههمراه کنترل جمیت کالسها بتوان از آسیب دانشآموزان پیشگیری کرد. اجرای راهبردی جامع و مناسب شامل بهکارگیری فعالیتهای ورزشی مناسب برای هر گروه سنی، تعیین و کنترل خطرهای احتمالی فعالیتهای ورزشی برای پیشگیری از آسیب بسیار مهم است.

آسیب, نقش معلم تربیت بدنی, ظرفیت کلاس, سن, دانش آموز