سعید مهریار - کارشناس ارشد مرمت و احیاء بناها و بافت های تاریخی، تبریز، ایران،
الهام رجبیان - کارشناس ارشد معماری داخلی، تبریز، ایران،
سعید قادری - کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری، تبریز ، ایران

مجموعه امامزاده شعیب دوزال در کرانه جنوبی رود ارس واقع در شهرستان جلفا با شماره ملی ۱۶۵۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. عناصر معماری این مجموعه شامل برج مقبره، مسجد، حسینیه، زائرسرا و بقایای قلعه ای خشتی دربخش زیرین حسینیه میباشد. برج مقبره به عنوان بنای شاخص این مجموعه، از دو قسمت سرداب یا پای بست، و بدنه تشکیل شدهاست . بخش سرداب با ورودی از ضلع غربی به عنوان مصطبه برای کل برج مقبره ایجاد گردیده است. ارتفاع برج ۱۱/۹ متر از کف سرداب است. نمای مقبره شامل تاق نماهایی تا بخش پایکار گنبد بوده و در بخش فوقانی آنها، تزئینات کتیبه با کاشیکاری معقلی به رنگ فیروزه ای و لاجوردی با زمینهای خاکی و به ارتفاع ۱/۱ متر دورتادور بنا را دربرگرفته و مطالعات میدانی نشان میدهد که گنبد آن فرو ریخته است. شکل گیری مجموعه در دوره های تاریخی مختلف با مصالح مختلف، دوره بندی تاریخی مجموعه را با مشکل مواجه میکند. بررسی سازه، معماری و تزئینات برج، بیانگر این مطلب است که این نوع معماری آرامگاهی، از نمونه های رایج در ایران و معروف به برج مقبره میباشند. در این مقاله با مطالعات کتابخانه ایی و بصورت توصیفی، نمونه های مشابه در کرانه شمالی و جنوبی رود ارس از منظر ویژگیهای شکل و فرم معماری، و تزئینات معماری تطبیق داده شده، در نهایت معماری برج مقبره شعیب دوزال با رویکرد تاثیرپذیری و تاثیرگذاری آن بر معماری بناهای قبل و بعد از خود، مورد مطالعه قرارگرفته است.

آذربایجان، برج مقبره، امام زاده شعیب، تاثیرات معماری.