زهرا شمس - دانشجوی دکتری، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
سعید عشقی - استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
عنایت اله تفضلی - استاد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
علی قرقانی - دانشیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

مطالعه حاضر بهمنظور بررسی تنوع در ویژگی های آنتی اکسیدانی، ترکیبات فنلی، صفات کمی میوه و میزان رنگدانه های ژنوتیپ های وحشی تمشک سیاه ایران انجامگرفت. برای این منظور، چهار ژنوتیپ تمشک سیاه شامل بابلسر، نمک آبرود، بندرگز و ناهارخوران متعلق به گونه Rubus sanctus که از شمال ایران جمع آوری شده بودند و در کلکسیون تمشک سیاه دانشگاه شیراز نگهداری می شدند، انتخاب و در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار و در دو سال  متوالی مورد بررسی قرار گرفتند. سپس در سه مرحله مختلف رسیدگی میوه (سبز، قرمز، سیاه) از ژنوتیپ های مورد نظر نمونه تهیهشد. براساس نتایج تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ های مطالعهشده از لحاظ صفات IC۵۰ (۵۰/۲۵-۶۵/۴۶درصد)، فنل کل (۵۳/۳۵۰-۶۷/۲۲۴میلی گرم در ۱۰۰ گرم ماده خشک)، فلاونوئید (۳۷/۸۱۲ - ۷۱/۵۳۱ میلی گرم در ۱۰۰ گرم ماده خشک)، فلاونون (۵۵/۷۵-۴۷/۱۸ میلی گرم در ۱۰۰ گرم ماده خشک)، آنتوسیانین (۵۷/۲۸۱- ۲۳/۹۲ میلی گرم در ۱۰۰ گرم ماده تازه) به همراه دیگر صفات وجود داشت. علاوه بر این، میزان ترکیبات فنلی و آنتی اکسیدان میوه سیاه رنگ در مقایسه با دیگر مراحل رسیدگی بیشترین مقدار بود. همچنین ارتباط مثبت و معنی داری بین میزان آنتی اکسیدان و ترکیبات فنلی مشاهده شد. ژنوتیپ بابلسر با دارا بودن بیشترین میزان فنل (۵۳/۳۵۰ میلی گرم در ۱۰۰ گرم ماده خشک)،  آنتوسیانین (۵۷/۲۸۱ میلی گرم در ۱۰۰ گرم ماده تازه)، فلاونون (۵۵/۷۵ میلی گرم در ۱۰۰ گرم ماده خشک)، فلاونوئید (۳۷/۸۱۲ میلی گرم در ۱۰۰ گرم ماده خشک) و کمترین میزان IC۵۰ (۲۵/۴۶ درصد) به عنوان بهترین ژنوتیپ از لحاظ ارزش غذایی مشخص گردید.

تمشک سیاه, تجزیه رگرسیون, ژرم پلاسم