هوشنگ افضلی گروه - کارشناس ارشد مکانیزاسیون کشاورزی، بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقی
فرزاد آزادشهرکی - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طب
علی اصغر رجبعلی پور - عضو هیئت علمی بخش تحقیقات فنی و مهندسی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طب

کشور ایران، به عنوان یکی از کشورهای واقع در کمربند خشککره زمین با مشکل کم آبی مواجه میباشد آمار گویای آن استکه میزان آب در این کشور در طول سالیان اخیر رو به کاهشبوده، به طوری که سرانه آب از 4000 تا 5000 متر مکعبدر دهه 30 شمسی به حدود 2000 متر مکعبدر شرایط حاضر رسیده استو در صورت تداوم روند کنونی به کمتر از 1000 متر مکعبدر سال 1400 شمسی خواهد رسید. از سوی دیگر کشور ما علاوه بر مواجه بودن با کاهشنزولات جوی با توزیع و پراکنشنامناسب زمانی و مکانی بارشها نیز روبرو استکه خود بر پیچیدگی مشکل می افزاید. بنابراین بحثکم آبی و در نهایتبحران آب یکواقعیت عینی در کشور محسوب گردیده و پدیدهای همانند خشکسالی به عنوان زیر مجموعهای از کم آبی را دیگر نمیتوان بهعنوان یکحادثه غیر مترقبه و موردی تلقی نمود. خشکسالی نیز به عنوان یکپدیده طبیعی همچون سایر پدیدههای طبیعی به مدد دانش، آگاهی، برنامه ریزی و مدیریتصحیح قابل پیشبینی و کنترل می باشد و می توان خسارات ناشی از آن را به حداقل رساند. بدین منظور آزمایشی به صورت اسپلیتپلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقاتکشاورزی کرمان با خاکشنی اجرا گردید. خاکورزی با حفظ بقایای گیاهی به عنوان فاکتور اصلی شامل: خاکورزی مرسوم (گاوآهن برگرداندار + دو بار دیسک+ ماله)، کمخاکورزی (دوبار دیسک)، بیخاکورزی (کاشتمستقیم بذر) و آبیاری به عنوان فاکتور فرعی شامل: آبیاری جوی و پشتهای و آبیاری نواری ارزیابی شدند. بر اساس نتایج حاصل از این بررسی، اثر منفرد فاکتورهای خاکورزی و آبیاری در سطح احتمال 1 درصد و اثر متقابل آنها در سطح احتمال 5 درصد 9835 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را در بین بقیه تیمارها / برای صفت عملکرد معنی دار بود. بر اساسنتایج، تیمار کمخاکورزی با 25 داشت. بین دو سطح شخم مرسوم و کمخاکورزی اختلافمعنیداری مشاهده نشد. عملکرد در آبیاری نواری 9 درصد بیشتر از روشآبیاری جوی و پشتهای بود. در آبیاری جوی و پشتهای 13850 و آبیاری نواری 7530 مترمکعبآب در هکتار مصرفشد. نتایج تحقیق نشان داد که تیمار آبیاری نواری و کمخاکورزی با1/397 کیلوگرم بر مترمکعببیشترین کارایی مصرفآب را داشت. آبیاری نواری باعث 40 درصد صرفه جویی در مصرفآب شد. با توجه به نتایج برای شرایط مشابه منطقه مورد تحقیق، روشکمخاکورزی با آبیاری نواری توصیه میشود

بقایای گیاهی، ذرت، آبیاری نواری، خاکورزی حفاظتی، کارایی مصرفآب