حکیمه حسن زاده - دکترای فیزیولوزی ورزش، دانشگاه تربیت معلم تهران، تهران، ایران
محمدحسین گذشتی - استادیارگروه غدد، دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
محمد رضا دهخدا - - استادیار گروه تربیت بدنی ، دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تربیت معلم تهران، تهران، ایران
علی کاظمی - - استادیار گروه تربیت بدنی ، دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تربیت معلم تهران، تهران، ایران

مقدمه  نقش فشار مکانیکی (ورزش) بر استخوان در اثر تمرینهای بدنی در متابولیسم کلسیم و فسفر اولین بار توسط ردهال (۱۹۹۹) بررسی گردید. در این راستا محققین به بررسی تاثیر ورزش های مختلف بر تراکم استخوان و نشانه های آن پرداختند .  روش کار این مطالعه کارآزمایی بالینی در نیمه اول سال ۱۳۸۸ در دانشگاه علوم پزشکی کرمان انجام شده است. ۳۰ زن یائسه سالم با میانگین سنی ۵۴/۸۵ سال و وزن ۶۸/۳۵ کیلوگرم که به طور تصادفی از بین کارمندان بازنشسته شهر کرمان انتخاب شده بودند و دامنه سنیشان بین۶۰-۴۸ سال بود در این تحقیق شرکت کردند و به سه گروه مساوی تقسیم شدند . گروه اول ورزش ترکیبی، گروه دوم ورزش ترکیبی به همراه مصرف کلسیم (۱۵۰۰ mg ) و ویتامین D (۶۰۰IU ) انجام دادند و گروه سوم کلسیم ( ۱۵۰۰ mg) و ویتامین ۶۰۰ IU ) D) مصرف نمودند. سنجش سطح کلسیم، ویتامین D، هورمون پاراتیروئید و آنزیم آلکالن فسفاتاز توسط انداز ه گیری خون با روش سینتتیک آنزیمی انجام شد. پس از اعمال متغیر مستقل مجددا اندازهگیریهای اولیه تکرار شد. از آزمون کلموگروف – اسمیرنف و تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی برای بررسی ارتباط متغیرها استفاده شد . نتایج  هورمون پاراتیروئید و آنزیم آلکالن فسفاتاز به ترتیب در گروه ورزش-دارو ، دارو و ورزش به طور معنی داری بالاتر بود .  نتیجه گیری تمرین ترکیبی موجب افزایش بازسازی استخوان شد و آنزیم آلکالن فسفاتاز زنان یائسه را افزایش داد 

آنزیم آلکالن فسفاتاز, تمرین ترکیبی, هورمون پاراتیروئید, یائسگی