مهرداد مدرسی - استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان، ارغوانیه، اصفهان
منوچهر مصری پور - استاد، دانشکده علوم پایه پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان، ارغوانیه، اصفهان
مهران مهران اسدی مرغملکی - کارشناس ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مبارکه
محمدکاظم همدانیان - مربی، دانشگاه پیام نور، مرکز اصفهان

با توجه به اثرهای جانبی ناخواسته برخی داروهای شیمیایی، توجه بیشتر به اثرهای احتمالی گیاهان دارویی بر عملکرد بخشهای مختلف بدن لازم است. در این میان، زعفران که دارای جایگاه خاصی در الگوی تغذیه مردم است، حائز اهمیت می باشد. در این تحقیق تاثیر عصاره زعفران بر سلولهای زاینده اسپرم مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، چهار گروه هشت تایی از موشهای آزمایشگاهی کوچک نر بالغ مورد استفاده قرار گرفت. گروه کنترل (sham) نرمال سالین دریافت کردند و سه گروه دیگر سه دوز متفاوت  ۲۵ و  ۵۰ و  ۱۰۰ از عصاره زعفران به مدت ۲۰ روز دریافت کردند. برای تعیین تغییرات توده بافتی، وزن بیضه ها تعیین و ریزنگار میکروسکوپی لوله های اسپرم ساز مقایسه گردید. شمارش اسپرماتوسیت های اولیه به وسیله میکروسکوپ نوری صورت گرفت. پس از بررسی نتایج تفاوت معنی داری بین وزن بیضه ها در گروههای تجربی مشاهده نگردید. در مشاهده مقاطع عرضی لوله های اسپرم ساز تفاوت قابل توجهی در ویژگیهای بافتی هیچ یک از گروهها مشاهده نگردید. تعداد اسپرماتوسیت های اولیه در گروه تجربی  ۱۰۰ به صورت معنی داری افزایش یافت. نتایج فوق نشان می دهد زعفران با تاثیر بر تعداد اسپرماتوسیت های بیضه می تواند به عنوان تعدیل کننده فعالیتهای دستگاه تولید مثل جنس نر مطرح شود.

زعفران, دستگاه تولید مثل, بیضه, اسپرماتوسیت, موش کوچک آزمایشگاهی