مجید گذری - دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت محیط زیست ، دانشکده مهندسی منابع طبیعی ،دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس، ایران
ماریا محمدی زاده - استادیار، گروه مدیریت محیط زیست ،دانشکده مهندسی منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس، ایران
محسن گذری - دکتری تخصصی میکروبیولوژی، بخش بیوتکنولوژی، پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ایران (مسوول مکاتبات)
مریم رفعتی - باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد تهران شمال ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

زمینه و هدف: امروزه آفت کش ها به منظورحفظ امنیت غذایی به طورگسترده ای درسراسرجهان مورداستفاده قرارمی گیرند. به دلیل اثرات نامطلوب و ماندگاری بالا، این ترکیبات ازآلاینده های مهم محیط زیست محسوب می شوند. روش های کنترل زیستی آفات به عنوان بهترین جایگزین برای آفت کش های شیمیایی به شمار می روند. این مطالعه باهدف جداسازی و شناسایی اکتینوباکتری های مولد ترکیبات ضد قارچی در مقابل قارچ هایniger   Aspergillusعامل آفت انباری گندم و Bipolaris sp. عامل پوسیدگی ریشه و طوقه از خاک مزارع گندم منطقه حاجی آباد استان هرمزگان انجام گردید.                                روش­بررسی: در این مطالعه نمونه برداری از ۳ مزرعه گندم انجام شد. برای جداسازی اکتینوباکتری ها از دو محیط کشت عصاره خاک آگار و نشاسته کازئین آگار استفاده شد. ارزیابی فعالیت ضد قارچی ایزوله ها با روش انتشار از چاهک انجام گردید. شناسایی ایزوله های مولد با استفاده از روشهای مورفولوژیک، بیوشیمیایی، فیزیولوژیک و ژنتیک صورت گرفت. یافته­ها: در کل حدود ۲۰۷ ایزوله اکتینوباکتری جداسازی گردید. نتایج بیانگر برتری محیط کشت عصاره خاک آگار با جداسازی ۱۲۵ ایزوله اکتینوباکتری بود. نتایج تیمار فیزیکی برتری  تیمار حرارتی با جداسازی ۸۵ ایزوله اکتینوباکتری را نشان داد. بدنبال آن تیمار خشک کردن و تیمار اشعه فرا بنفش با جداسازی به ترتیب ۵۷ و ۴۴ ایزوله قرار گرفتند. ارزیابی فعالیت ضد قارچی در مورد ۱۰۰ ایزوله متمایز از لحاظ مورفولوژیک منجر به انتخاب ۲ ایزوله فعال در مقابل قارچ های بیماریزای  Aspergillus nigerو Bipolaris sp.گردید. شناسایی ایزوله های مولد بر اساس ویژگی های مورفولوژیک، بیوشیمیایی و فیزیولوژیک تعلق ایزوله های مولد به جنس استرپتومایسس را نشان داد. نتایج حاصل از شناسایی ژنتیکی و تطابق توالی ژن ۱۶s rRNA سویه های مولد و آنالیز فیلوژنتیک بیانگر ترادف %۹۹ درصدی سویهStreptomyces sp. -۱۱MG-با Streptomyces albus و ترادف %۹۹ درصدی سویه ۲۱- Streptomyces sp.MGبا griseus  Streptomycesداشت.                                                                                                                نتیجه­گیری: بر اساس نتایج این پژوهش دو سویه ۱۱- Streptomyces sp. MG و ۲۱- Streptomyces sp. MG به عنوان کاندیداهای مناسب به منظور مطالعات کنترل زیستی بیماری های قارچی در مزارع گندم پیشنهاد می گردند.  

کنترل زیستی, آفت انباری گندم, پوسیدگی ریشه و طوقه گندم, اکتینوباکتری ها