جعفر نوری
مجید عباسپور
مینا ترابی فرد

برقراری سیستم های  مدیریت محیط زیست در مراکز دانشگاهی و آموزش عالی ، با فراهم نمودن محیط زیستی سالم و پویا در جهت توسعه پایدار، می تواند افکار را برای پذیرش این مهم آماده و خود به عنوان الگویی موثر در حفظ و نگه داری محیط زیست و ایجاد بهبود مستمر واقع شود. از این رو مطالعه ای با هدف ارزیابی ریسک زیست محیطی و همچنین ارایه راهکارهای موثر در کاهش ریسک های زیست محیطی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات انجام پذیرفت. با توجه به قرار گیری دانشگاه در شرایط اکولوژیکی خاص، خصوصا عبور گسل لرزه زای شمال تهران از منطقه و همچنین فعالیت های ساختمانی به منظور توسعه این واحد دانشگاهی و جاده سازی و عبور و مرور خودروها در آن، جنبه ها و پیامدهای زیست محیطی فراوانی در این واحد دانشگاهی به چشم می خورد، بر همین اساس، در این مطالعه تلاش گردیده است تا با درک رسالت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات در زمینه بهبود مستمر محیط زیست، نسبت به شناسایی، ارزیابی، کاهش و مدیریت ریسک های زیست محیطی اقدام گردد. لذا، ریسک های زیست محیطی فعالیت ها وخدمات واحد علوم و تحقیقات به روش FMEA شناسایی و ارزیابی گردید. طبق نتایج به دست آمده از ارزیابی ریسک، حوادث طبیعی مثل صاعقه، آلودگی آب های سطحی و ایجاد پسماند جامد ناشی از زلزله و سیل و آلودگی هوای ناشی از نشت لوله های گاز و یا آتش سوزی هنگام وقوع زلزله، همچنین انفجار در اثر فرایندهای تاسیساتی، آلودگی آب زیرزمینی ناشی از تولید و دفع فاضلاب بهداشتی و آزمایشگاهی، تخریب منابع طبیعی، تولید پسماند ناشی از طرح جامع در سطح ریسک بالا قرار گرفتند. بر اساس مقایسه سطوح ریسک ۶۳ % ریسک ها در سطح ریسک بالا، ۱۴ % در سطح ریسک متوسط و ۲۳ % در سطح ریسک ضعیف قرار گرفتند. لذا به منظور حذف، کنترل، پیشگیری و کاهش ریسک های زیست محیطی و خطرات احتمالی، بر اساس مقایسه نتایج حاصل از ارزیابی ریسک، راهکارهای مدیریت ریسک برای دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات پیشنهاد گردیده است. بدیهی است مدیریت، سازمان دهی ، هدایت و کنترل فعالیت ها و خدمات دانشگاه به منظور کاهش ریسک های زیست محیطی از نتایج عمده این مطالعه می باشد.

ریسک, ارزیابی, FMEA, مدیریت ریسک, کاهش ریسک