فرهاد زینلی - دانش آموخته دکتری صنایع چوب و کاغذ، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران
احمدرضا سرائیان - استاد، گروه صنایع خمیر و کاغذ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمدهادی آریائی منفرد - استادیار، گروه صنایع خمیر و کاغذ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علی کاظمی تبریزی - دانشجوی دکتری صنایع چوب و کاغذ، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران

در اجرای فرایندهای دوست دار محیط زیست در تولید خمیرکاغذ، کاهش آلودگی پساب در هریک از فرایندها حرف اول را می زند و ازآنجایی که آلوده کننده ترین بخش تولید، فرایند رنگبری است، بهینه سازی این بخش از فرایند تولید از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. اولین قدم در بهبود فرایند رنگبری خمیرکاغذهای شیمیایی، کاهش مواد رنگی به طور عمده لیگنین خمیرکاغذ ورودی به این بخش است. لذا بکارگیری و اجرای مرحله لیگنین زدایی با اکسیژن بعد از فرایند پخت و قبل از فرایند رنگبری مرحله کلیدی در بهینه سازی و کاهش آلودگی تولید خواهد بود. در این پژوهش، تاثیر اجرای فرایند لیگنین زدایی با اکسیژن در دو نوع دستگاه و تحت شرایط فرایندی متفاوت برروی ویژگی های شیمیایی، فیزیکی، مکانیکی و نوری خمیرکاغذ سودای باگاس بررسی گردید. خمیرکاغذ سودای باگاس با عدد کاپای ۲۰، گرانروی ۹۵۵ میلی لیتر بر گرم و درجه روشنی ۳۷ درصد ایزو از کارخانه پارس هفت تپه تهیه گردید. تیمارهای لیگنین زدایی با اکسیژن در سه درجه حرارت ۹۰، ۱۰۰ و ۱۱۰، با مقادیر ۵ و ۷ بار فشار اکسیژن و با و بدون مصرف سولفات منیزیم در دو نوع دستگاه انجام گرفت. نتایج نشان داد که اجرای فرایند لیگنین زدایی با اکسیژن به میزان قابل توجهی عدد کاپای خمیرکاغذ را کاهش داد، حال آنکه گرانروی خمیرکاغذ کاهش چشمگیری نیافت. اندازه گیری گرانروی خمیرکاغذها پس از فرایند لیگنین زدایی، نشان داد که مصرف سولفات منیزیم سبب جلوگیری از کاهش گرانروی خمیرکاغذها گردید. افزایش دمای واکنش در بهبود فرایند تاثیر بسزایی داشته، درحالیکه افزایش فشار اکسیژن برروی فرایند تاثیر چندانی نداشت. میزان روشنی خمیرکاغذها نیز درحدود ۴ تا ۶ درصد افزایش یافت. همچنین به دلیل زمان ماند کمتر خمیرکاغذ تا دمای واکنش در دستگاه ساخت داخل، میزان لیگنین زدایی خمیرکاغذ توسط این دستگاه به میزان اندکی کمتر از ماشین کوانتوم بود.

لیگنین زدایی با اکسیژن, خمیرکاغذ سودای باگاس, عدد کاپا, گرانروی, هگزورونیک اسید, پساب